Gezondheidssector lijdt onder stakingsepidemie

Bolivia, Chili, Colombia, Ecuador, El Salvador, Guatemala, Honduras, Nicaragua, Panama, Peru, de Dominicaanse Republiek en Uruguay: allemaal kregen ze in 2003 af te rekenen met algemene stakingen in de gezondheidssector. Er werden veel korte acties gevoerd, maar in El Salvador hielden actievoerders het negen maanden uit, van het najaar 2002 tot juni 2003. Vooral het personeel van openbare ziekenhuizen legde het werk neer. Dat gebeurde uit protest tegen lage of uitblijvende lonen, de ontoereikende budgetten voor de sector en allerlei hervormingsplannen om de kosten nog meer te drukken, maar ook tegen omstreden ontslagen van vakbondsafgevaardigden.

Vooral arme bevolkingslagen werden de dupe van de stakingen. Volgens de Uruguayaanse journalist Julio Scavino, een adviseur van de Pan-Amerikaanse Gezondheidsorganisatie (OPS) die de stakingen in kaart bracht, wordt het tijd na te denken over de grenzen die aan dergelijke acties moeten worden gesteld. Scavino vindt dat er een beter evenwicht moet worden gevonden tussen de syndicale rechten van gezondheidswerkers en het recht van de bevolking op een goede gezondheidszorg.

Vakbondsleiders uit de sector stellen dat werkonderbrekingen het enige middel zijn om de onverschilligheid van de beleidsmakers te doorbreken, en dat er bij alle stakingen steeds voor een nooddienst wordt gezorgd. Maar soms loopt het fout. Vorige maand stierven in Ecuador twee borelingen die in een park vlakbij een ziekenhuis ter wereld kwamen omdat het personeel van die instelling in staking was en de aanstaande moeder niet wilde opvangen.

In Bolivia legden artsen en andere gezondheidswerkers in 2003 twaalf keer het werk neer – een regionaal record. Bolivia heeft het laagste gezondheidsbudget van heel Latijns-Amerika en telt maar vier artsen per 1.000 inwoners.

In Ecuador duurde een staking in de gezondheidssector vorig jaar 37 dagen. Enkele jaren geleden kon het Ecuadoraanse ministerie van Volksgezondheid beschikken over 500 miljoen euro per jaar, maar dit jaar bedraagt het budget nog maar 285 miljoen. Volgens de OPS heeft zeker een kwart van de Ecuadoraanse bevolking geen regelmatige toegang tot gezondheidszorgen.

Veel artsen en verpleegsters in Latijns-Amerika zijn geen goudhaantjes, zeker niet als ze in openbare instellingen werken. In Peru moet bijna 40 procent van de artsen en de helft van de ambtenaren in het gezondheidssysteem genoegen nemen met tijdelijke contracten. Het gemiddeld maandloon van werknemers in de gezondheidssector bedraagt er ongeveer 415 euro.