Goed bestuur

Hoe belangrijk is goed bestuur?

Op 4 september kondigde minister van Buitenlandse Zaken Karel De Gucht op de Diplomatieke Dagen aan dat België in maart 2007 een ambitieuze conferentie zal organiseren over Goed Bestuur. De Gucht: ‘Ik heb bij andere gelegenheden reeds het belang onderlijnd dat ik hecht aan goed en degelijk staatsbestuur. “Goed” niet in een moraliserende betekenis waarbij vanuit de hoofdstad van een donorland arbitrair het specifieke tot het universele wordt verheven. Maar wel “goed” als een resultaatsverbintenis van een overheid die tegenover de burgers de verantwoordelijkheid neemt om op efficiënte wijze het collectieve belang te realiseren.’ Enkele reacties:
>‘Het is goed dat een liberale minister nu opnieuw pleit voor meer staat. Het overheidsbeleid van Senegal was in de jaren tachtig een voorbeeld van de resultaatsverbintenis waarover De Gucht het heeft. De realiteit is echter dat Senegal, zoals vele Afrikaanse landen, onder de liberaliseringsdwang van de Wereldbank en het Internationaal Monetair Fonds, zijn beleid van steun aan de landbouw heeft moeten afbouwen. Dit had rampzalige gevolgen voor de rurale ontwikkeling en veroorzaakte mee de huidige vluchtelingenstroom. Hopelijk kan het pleidooi van minister De Gucht ook internationale instellingen tot meer inzicht brengen.’ (Bart Bode, Dienst politiek Broederlijk Delen)
>’Bij mijn (eerste) bezoek aan de Democratische Republiek Congo dit voorjaar ondervond ik voor een eerste maal aan den lijve wat het betekent om in een land te zijn waar de overheid totaal ontbreekt. Een goed functionerende overheid is van belang voor een geordend dagelijks leven, maar het is ook een noodzakelijke voorwaarde voor het functioneren van een internationaal en lokaal bedrijfsleven. Een functionerende douane, duidelijke wetgeving, regels en heffingen: het zijn zaken die vooral van belang zijn voor bedrijven die ergens op lange termijn actief willen zijn.’ (Christ’l Joris, voorzitter FIT -Flanders Investment and Trade)
>Karel De Gucht trapt een open deur in met deze uitspraak. Natuurlijk is goed bestuur belangrijk. De vraag is of landen in het Zuiden wel het politiek en administratief instrumentarium hebben om een goed bestuur te kunnen waarborgen. Is er een goed functionerend parlement en zijn er capabele administraties die voor de voorbereiding en uitvoering van politieke maatregelen kunnen zorgen? En hebben die landen de capaciteit om op een correcte manier de nodige fiscale middelen te innen? Oorlogssituaties zijn uiteraard niet de ideale omstandigheden om ambtenaren en politici op te leiden. Samenwerking en uitwisseling van expertise zijn nodig. Hopelijk kan dat en komen we niet in een vicieuze cirkel terecht waarbij goed bestuur een voorwaarde is voor hulp en samenwerking, die op hun beurt onontbeerlijk zijn voor het creëren van een goed bestuur.’ (Patrick Develtere, docent ontwikkelingsstudies aan de K.U.Leuven en hoofd van de onderzoeksgroep Duurzame Ontwikkeling aan het Hoger Instituut voor de Arbeid/K.U.Leuven) (wd/gs)

Arm maar goed bestuurd

Heel wat Afrikaanse landen boekten de voorbije jaren vooruitgang in het verbeteren van hun bestuur en in de strijd tegen corruptie. Landen als Slovenië, Chili en Estland doen het zelfs beter dan geïndustrialiseerde landen als Griekenland en Italië. Dat blijkt uit een recent onderzoek dat de Wereldbank uitvoerde bij meer dan 120.000 inwoners, ondernemingen en experts over heel de wereld. Resultaten van dat onderzoek staan in het rapport Governance Matters 2006: Worldwide Governance Indicators.
Volgens Daniel Kaufmann, een van de auteurs en tevens directeur Global Governance voor de Wereldbank, doorprikt het onderzoek enkele mythen, met name het Afro-pessimisme is volgens hem niet houdbaar. ‘Als we naar de globale resultaten kijken, is er in Afrika nog veel werk. Heel wat landen doen het niet goed op bestuurlijk vlak en kampen met serieuze corruptieproblemen. Maar je kan dat ook als een enorme bestuurlijke uitdaging zien. Nu al zien we dat enkele landen de laatste decennia duidelijk vooruitgang maakten. Kijk maar naar Ghana, Botswana, Mozambique, Tanzania en Senegal.’
Een andere mythe die door het onderzoek wordt weerlegd, is de veronderstelling dat een sterk bestuur en corruptiebestrijding een voorrecht zijn van rijke, ontwikkelde landen. Het onderzoek bewijst ook dat persvrijheid een positieve invloed heeft op de transparantie en efficiëntie van een bestuur. Chili, Portugal en Canada blijken levendige democratieën met zeer weinig corruptie. China en Rusland doen het op dat vlak heel wat minder goed. ‘Goed bestuur is noodzakelijk voor ontwikkeling’, benadrukt Kaufmann nog. ‘Het 300 procent ontwikkelingsvoordeel, noemen we het. Een land dat zijn bestuur verbetert, verdrievoudigt het inkomen per inwoner op lange termijn. De impact van goed bestuur op kindersterfte en analfabetisme zijn vergelijkbaar groot.’ (gc)

Europa moet in eigen boezem kijken

CIDSE, een netwerk van vijftien katholieke ontwikkelingsorganisaties uit Europa en Noord-Amerika, deed begin dit jaar een onderzoek naar Goed Bestuur bij 56 grote en kleine organisaties uit 24 landen in het Zuiden. Het resultaat staat in het rapport Governance and Development Cooperation: Civil Society Perspectives on the European Union Approach.
‘Twee zaken in dit rapport zijn erg belangrijk’, zegt Caroline Contencin, medewerker bij CIDSE en medeauteur van het rapport. ‘Goed bestuur moet betekenen dat de overheid haar verantwoordelijkheid neemt. Tegenover de donorlanden, maar in de eerste plaats tegenover de burgers. Zo zouden ook de donorlanden het moeten opvatten. Ze zijn bang voor misbruik van hun steun aan ontwikkelingslanden en richten daarom hun aandacht op goed bestuur. Maar ze mogen ook het belang van de burgers niet uit het oog verliezen.’
Een tweede aandachtspunt is conditionaliteit. Donorlanden mogen voorwaarden stellen, maar ze moeten daarvoor in dialoog gaan met alle betrokkenen. Te vaak is er enkel sprake van bilateraal overleg tussen overheden. Opnieuw worden dus de burgers over het hoofd gezien.
CIDSE is ontgoocheld over de houding van Europa. Het Directoraat-Generaal Ontwikkeling van de Europese Commissie stelde afgelopen zomer een richtlijn op om het ontwikkelingsbeleid op Europees vlak te harmoniseren. Daarin wordt onder meer gehamerd op het belang van dialoog. ‘Helemaal mee eens’, zegt Caroline Contencin, ‘maar Europa zou ook zelf het goede voorbeeld moeten geven. Bij het opstellen van deze richtlijnen was van dialoog met lokale overheden, ngo’s en organisaties geen sprake. De Commissie had naar eigen zeggen geen tijd om met alle partijen in gesprek te gaan.’ (wd)
www.cidse.org
Reageer via info@mo.be