Hoge prijs voor blanke huid

Serbia Barton geloofde dat een lichtere huid haar vooruit zou helpen. Ze
kocht producten op de markt en maakte zichzelf blanker. Het resultaat
bevredigde haar: mijn huid was glad en licht, en veel vrouwen waren
stikjaloers. Tien jaar later is de droom over: een pijnlijke huiduitslag en
donkere plekken ontsieren haar gezicht. Barton maant anderen nu tot
voorzichtigheid aan. Ik kende de neveneffecten van die producten niet toen
ik ermee begon. Nu weet ik beter: ik raad iedereen aan met die chemicaliën
te stoppen.

De producten bevatten kwik en andere schadelijke chemische stoffen en
blokkeren de aanmaak van melanine in het lichaam. Melanine is een
huidpigment dat de huid beschermt tegen de schadelijke UV-straling van de
zon. Bij langdurig gebruik kunnen er zich op de huid onder invloed van de
zon donkere vlekken vormen. Erger nog, de opmname van kwik in het bloed kan
huidkanker, nierinsufficiëntie en een hoge bloeddruk veroorzaken.

In Zimbabwe zijn de middeltjes al sinds de onafhankelijkheid in 1980
verboden, maar verkopers op de populaire markten in de hoofdstad Harare
prijzen de pilletjes, crèmes en poeders nog steeds openlijk aan. Bekende
productnamen zijn Princess, Diproson en Shirley. Een tube ‘blanke crème’
kost al gauw tweehonderd Zimbabwaanse dollars, meer dan vier euro.

Voor de verkopers is het een kwestie van overleven. De economische crisis en
torenhoge werkloosheid in Zimbabwe dwingt de mensen om bij te verdienen met
duistere baantjes of de smokkel van illegale producten uit de buurlanden. De
wet van vraag en aanbod speelt dan volop: We weten dat die producten
verboden zijn, maar hoe moeten wij overleven als we geen producten mogen
verkopen die zo gevraagd zijn, zegt een marktkramer in Harare. De
marktkramers halen hun smokkelwaar via ongecontroleerde routes uit
Zuid-Afrika, Zambia en Mozambique.

De Consumentenraad van Zimbabwe (CCZ) heeft al meermaals gewaarschuwd voor
de gevaren van de ‘bleekmiddelen’, maar de boodschap lijkt niet aan te
komen. De consumenten lijken bereid om risico’s te nemen om van hun donkere
huid af te raken. Sommige gezondheidsorganisaties stellen dan ook dat het
probleem in het hoofd van die mensen zit, en dat daar via voorlichting en
onderwijs aan gewerkt moet worden.

De meest pertinente vraag wordt wellicht gesteld door Patricia Dama, een
inwoonster van Harare, die zich afvraagt waarom producenten zulke
schadelijke producten nog steeds maken. De giftige crèmes, pillen en
zalfjes worden vaak in het Westen geproduceerd en ingevoerd in
ontwikkelingslanden.

Hilary K.