'Huwelijkstrouw beschermt vrouwen niet tegen aids'

Volgens Chompoo Yokhee, een Thaise moeder van 30 jaar oud met twee dochters, had condoomgebruik haar kunnen behoeden voor ziekte. Negen jaar geleden werd ze door haar man geïnfecteerd met HIV, het virus dat aids veroorzaakt. Het is belangrijk dat ook echtgenoten condooms gebruiken, zegt Chompoo. Ik kon hem moeilijk dwingen een condoom te gebruiken. Hij vroeg me of ik hem soms niet vertrouwde.

Simon Onaba uit Uganda is naar Bangkok gekomen om een andere boodschap te verkondigen. Niet condoomgebruik voorkomt aids, maar onthouding, zei hij begin deze week tijdens een debat over de Amerikaanse aidspolitiek, die zich kenmerkt door de ‘ABC-benadering’. Onthouding en trouw zijn de garantie dat je geen aids oploopt, zei de nog jonge Onaba, lid van de Makerere Community Church in Kampala.

Maar als de discussies in Bangkok een afspiegeling vormen van de algemene stemming, dan staat Onaba vrijwel alleen in zijn standpunt. In Bangkok klinkt vooral kritiek op de regering van president George W. Bush, die de ABC-politiek ziet als het middel bij uitstek om verdere verspreiding van aids tegen te gaan. De critici stellen Bush’ benadering echter gelijk aan een doodvonnis voor veel vrouwen. Als een vrouw te maken krijgt met onvrijwillige seks, dan kan ze tenminste nog eisen dat een condoom gebruikt wordt, om besmetting te voorkomen, zegt Steven Sinding, algemeen directeur van de International Planned Parenthood Federation in Londen.

Vertegenwoordigers van de Verenigde Naties delen dat standpunt. De ABC-benadering is zinloos als vrouwen gedwongen worden tot seks, zei Thoraya Obaid van het VN-Bevolkingsfonds (UNFPA) tijdens een forumdiscussie. Trouw biedt ook geen bescherming, voegde ze eraan toe.

De Verenigde Staten zijn volgens de Amerikaanse aidscoördinator Randall Tobias niet tegen condoomgebruik. Condooms moeten beschikbaar zijn voor mensen die een verhoogd risico lopen om besmet te raken, zei hij tijdens een persconferentie.

Aids wordt volgens een rapport dat vlak voor het congres verscheen steeds meer een vrouwenprobleem. Het rapport van het VN-Aidsprogramma (UNAIDS) stelt dat vrouwen bijna 50 procent uitmaken van de naar schatting 38 miljoen aidsslachtoffers. Vrouwen zijn vatbaarder voor HIV dan mannen. De kans dat een vrouw door een man besmet wordt, is tweemaal zo groot als de kans dat een man door een vrouw besmet wordt, zegt UNAIDS.

De VN-organisatie ontkrachtte met het onderzoek ook een andere mythe, namelijk dat het huwelijk en monogamie vrouwen zouden beschermen tegen aids. Dat dit niet het geval is, bleek uit onderzoek in Cambodja, Thailand en in Afrika bezuiden de Sahara. Omdat de mannen niet monogaam zijn, zijn ook hun vrouwen niet beschermd tegen aids.

Dat tijdens de aidsconferentie specifiek aandacht wordt besteed aan de situatie van vrouwen, is relatief nieuw, zegt Alice Welbourn, van de International Community of Women with HIV/AIDS. Voor het eerst in twintig jaar zijn er een aantal programmaonderdelen gepland waarin speciaal aandacht wordt besteed aan vrouwenkwesties, zei Welbourn. (JS/PD)