India steeds rijker en ongelijker

Vijftien jaar geleden begon India zijn economie te liberaliseren. Volgens de Raad voor Sociale Ontwikkeling (CSD), de autonome instelling achter het dit weekend verschenen rapport, zijn de onevenwichten en ongelijkheden in India sindsdien steeds groter geworden. De kloof is zo breed geworden, dat ze instabiliteit dreigt te veroorzaken, ondanks de groeicijfers van 8 procent waarmee India kan pronken.

De armoede is op de terugweg in India. In 1974 leefde meer dan de helft van de bevolking onder de armoedegrens, in 2000 was dat voor nog maar iets meer dan een kwart het geval. Maar het inkomensverschil tussen arme en rijke deelstaten vergroot. In de jaren 90 verdienden de inwoners van de rijkste deelstaten gemiddeld drie keer meer dan de Indiërs uit de armste staten. Nu is die verhouding vijf op één geworden, zegt N J Kurian, die meewerkte aan het rapport.

De strijd tegen de armoede schiet het beste op in de relatief rijke deelstaten Punjab en Haryana en in Kerala, een kleine deelstaat die veel investeert in onderwijs. In Orissa, Bihar en Assam, drie van de armste deelstaten in het oosten van het land, zijn de successen gering. In meer dan een kwart eeuw slonk het aandeel van de inwoners van Orissa dat onder de armoedegrens zit, van 66 tot 47 procent.

India slaagt er ook niet echt in de kastenmuren te doorbreken. Dalits, de zogenaamde onaanraakbaren die op het laagste trapje van de hindoe-hiërarchie staan, en ‘tribals’, etnische minderheden die de oorspronkelijke bewoners van het subcontinent zijn, maakten in 2000 nog altijd driekwart van alle armen in India uit.

Ook op het vlak van onderwijs en gezondheidszorg ontwikkelt India zich aan verschillende snelheden. Tussen vrouwen en mannen gaapt er ook nog altijd een onwaarschijnlijk grote kloof. Zelfs rijke deelstaten blijven een tegennatuurlijk geboorteoverschot van jongens boeken. In Punjab zijn er maar 796 meisjes voor elke 1000 jongens jonger dan zes; Haryana brengt het er nauwelijks beter af.

Het gevolg van die scheve ontwikkeling is dat India steeds meer een land van tegenstellingen wordt. Meer dan een derde van alle mensen op aarde die hoogstens een dollar per dag kunnen uitgeven, leeft in India. Tegelijk telt India bijna een derde van alle softwareontwikkelaars in de wereld.

Het gaat van kwaad naar erger, waarschuwt de voormalige diplomaat Muchkund Dubey, de voorzitter van de Raad voor Sociale Ontwikkeling. Het beleid van economische liberalisering ondermijnt de rol die maatschappelijke waarden en de overheid kunnen spelen om de marginalisering van arme bevolkingsgroepen tegen te gaan. De overheid verzaakt steeds meer aan haar grondwettelijke verantwoordelijkheid om voor openbaar onderwijs, gezondheidszorg en huisvesting in te staan. Het gevolg daarvan is dat de armste bevolkingslagen het steeds moeilijker krijgen.

Corruptie en een slecht beheer van de schaarse middelen hebben de situatie nog erger gemaakt, zegt Neera Chandhoke, professor politieke wetenschappen van de Universiteit van Delhi. Volgens haar illustreert de duizelingwekkende ongelijkheid tussen mannen en vrouwen in Punjab en Haryana ook dat economische groei niet noodzakelijk naar sociale ontwikkeling leidt. Ook het verband tussen democratie en sociale vooruitgang is volgens haar twijfelachtig. (PD)