Indianen brengen tientallen illegale diamantzoekers om

Maandag werden bijna tweehonderd vertegenwoordigers van 27 Braziliaanse indianengroepen in Brazilië ontvangen in het parlement, ter gelegenheid van de nationale dag van de inheemse volken. De inheemse Brazilianen herhaalden hun eis om eindelijk de laatste horde te nemen voor de oprichting van het Raposa Sierra del Sol-reservaat in de deelstaat Roraima. Het 1,67 miljoen hectaren grote gebied, waar 15.000 indianen wonen, is al lang precies omlijnd; sinds 1998 zijn ook alle goedkeuringen binnen van de overheidsinstellingen en rechtbanken die hun zegen moeten geven over de oprichting van een dergelijk reservaat waarin de indianen exclusieve rechten genieten. Alleen de handtekening van de president ontbreekt nog.

Maar president Luiz Inácio Lula Da Silva aarzelt, net zoals zijn voorganger Fernando Henrique Cardoso dat deed. De regering wordt onder druk gezet door de lokale autoriteiten in Roraima en blanke kolonisten die delen van het afgebakende gebied hebben ingepalmd. Onder hen bevinden zich rijstboeren en inwoners van de nabijgelegen garimpeirogemeente Uiramután. President Lula stuurt aan op onderhandelingen om tot een compromis te komen. De inheemse groepen, de Braziliaanse ngo’s die het voor hun opnemen en zelfs de gespecialiseerde overheidsinstelling FUNAI vinden dat de indianen geen vierkante meter moeten prijsgeven van de grond die ze na drie decennia van discussies en rechtszaken hebben toegewezen gekregen. De Braziliaanse grondwet erkent het recht van de oorspronkelijke bewoners van Brazilië op hun traditionele leefgebieden.

Het conflict in Rondonia illustreert wat er voor de indianen op het spel staat. Dertig jaar geleden begonnen de eerste garimpeiro’s - arme mijnbouwers die met ambachtelijke methoden diamanten, goud en andere kostbare delfstoffen proberen te winnen - door te dringen in de afgelegen gebieden van de Cintas Largas. Als gevolg van het geweld dat daarmee gepaard ging, de ziekten die de garimpeiro’s verspreiden en de vervuiling die de illegale mijnbouwactiviteiten veroorzaken, is het aantal Cintas Largas de voorbije decennia geslonken van ongeveer 5.000 tot amper 1.300.

Mercio Pereira, de voorzitter van de FUNAI, betreurt de doden die onder de garimpeiro’s zijn gevallen, maar stelt dat de Cintas Largas hun gebied proberen te verdedigden. De spanningen in het gebied waren bekend, maar volgens Pereira kon de FUNAI niet optreden omdat haar medewerkers geen politiebevoegdheden hebben die hun zouden toelaten om in dergelijke conflicten tussenbeide te komen. De instelling heeft bovendien niet genoeg mensen in dienst om toezicht te houden op alle indianengebieden – die beslaan intussen 12 procent van de totale oppervlakte van Brazilië.

Volgens Joenia Batista de Carvalho, een inheemse juriste, leidt ook de vertraging bij de definitieve erkenning van het Raposa Sierra del Sol-reservaat tot spanningen en geweld. In januari wierpen rijstboeren en een kleine groep plaatselijke indianen die zich aan hun zijde hebben geschaard, in Roraima wegblokkades op. Ze plunderden ook scholen en gijzelden drie priesters. De actievoeders eisten dat de regering het geplande reservaat in kleinere gebieden zou opdelen en de gronden die bezet zijn door blanke boeren en de inwoners van Uiramután ongemoeid zou laten. (PD)