Inheemse groepen eisen inspraak in Poznan

De handel in uitstootrechten biedt industrielanden de mogelijkheid om hun overmatige CO2-uitstoot door milieuvriendelijke maatregelen elders te compenseren. Wouden kwamen er niet aan te pas toen dit mechanisme in 1997 in het Kyoto-protocol werd vastgelegd. De uitstootbesparing door het vermijden van houtkap valt nu eenmaal moeilijk na te gaan. Het actieplan dat vorig jaar in december op de klimaattop in Bali werd goedgekeurd, bevat wel het voornemen om de bossen in ontwikkelingslanden beter te beschermen om zo meer koolstof gebonden te houden. 
Het zogenaamde REDD-initiatief (Reduction of Emissions from Deforestation and Degradation) stelt voor ontwikkelingslanden te belonen voor het behoud en duurzaam gebruik van bossen. Hoe dit initiatief er moet uitzien, is nog lang niet beslist. Tal van uiteenlopende voorstellen liggen op tafel.
Maar inheemse woudbewoners zien de voorstellen voorlopig als een bedreiging voor het behoud van hun cultuur en leefgebieden. Ze klagen dat ze uitgesloten worden van de onderhandelingen. “Inheemsen zijn extreem kwetsbaar voor klimaatverandering, en toch krijgen we hier geen stem, anders dan andere betrokkenen”, zegt Tom Goldtooth, directeur van het Indigenous Environmental Network.

Eigendomsrecht

Murray Gauntlett van de Global Forest Coalition wil dat het REDD-initiatief opgeschort wordt tot alle belanghebbenden het eens zijn over de werking: “Dit initiatief is cruciaal, vooral voor mensen uit bosrijke gebieden in het Zuiden.” Hij maakt zich zorgen dat het REDD-initiatief door de Wereldbank zal worden uitgevoerd via VN-agentschappen als de United Nations Framework Convention on Climate Change (UNFCCC), zonder rekening te houden met de verplichting inheemse volkeren vooraf te raadplegen over elk initiatief op hun grondgebied.
De Global Forest Coalition, die ngo’s en inheemse organisaties over de hele wereld verenigt, heeft scherpe kritiek op de Forest Carbon Partnership Facility van de Wereldbank, dat geld geeft voor de toepassing van REDD-strategieën en waarvoor reeds 14 landen in aanmerking komen. Dat vindt Gauntlett, net als een REDD-initiatief van de VN, voorbarig. “Wie zal dan de bomen bezitten? Een buitenlands bedrijf die ze dan aan ons verhuurt? Zal de eigenaar toestaan dat de lokale bevolking de bossen intrekt voor de pluk en de jacht? We willen dat de kwesties rond het eigendomsrecht worden aangepakt.”

Experts

De secretaris van de UNFCCC, Yvo de Boer, zegt dat hij reeds met inheemse vertegenwoordigers samen zat. “Ze stellen de oprichting van een groep inheemse experts voor die de besprekingen volgen. Ik heb hen aangemoedigd met een specifiek voorstel over te brug te komen, en daar vervolgens steun voor te zoeken. De regeringen die deelnemen aan de conventie moeten zich eerst achter zo’n nieuwe panel scharen alvorens het in het leven kan worden geroepen”, aldus De Boer.
Het Indigenous Environmental Network en andere organisaties zijn al aan het lobbyen. Volgens sommige bronnen hebben ze met Bolivia al een regering bereid gevonden het panel te steunen. Toch verwacht Goldtooth dat het een werk van lange adem wordt.