Internet is cultuurschepper

De directeur van de eeuwenoude bibliotheek van Alexandrië heeft hoge verwachtingen van de informatierevolutie. Het idee dat mensen hun identiteit kwijtraken door vermenging van culturen, klopt niet. Ik verwacht juist prachtige resultaten doordat culturen verrijkt worden door blootstelling aan andere culturen, aldus Seragelden tijdens het forum Cultural Memory and Diversity.

Zowel in kleine, geïsoleerde inheemse gemeenschappen als in grote niet-Engelstalige landen klonken de laatste jaren waarschuwingen dat het door Engelssprekende landen gedomineerde internet hun unieke manier van leven bedreigt. Momenteel gebruiken wereldwijd een miljard mensen internet. Bijna 50 procent van hen doet dat in Engels, hoewel dat aandeel gestaag daalt.

De geschiedenis laat zien dat het meestal leidt tot moord en doodslag, als culturen die met elkaar in aanraking komen, zei Peter Rantasa, uitvoerend directeur van de World Culture Forum Alliance. De volgende stap is veroveren en assimileren. Dat gebeurt vandaag nog steeds. Daarnaast bestaat het alternatieve idee van de multiculturele samenleving. Maar als je kijkt naar de situatie in Frankrijk, dan kun je alleen maar concluderen dat het de ene cultuur weinig kan schelen wat er in de andere gebeurt.

In oktober namen de Verenigde Naties na een international verdrag aan ter bescherming van culturele verscheidenheid. Aan het verdrag ging drie jaar van debat vooraf, waarbij vooral de Verenigde Staten botsten met enkele Latijns-Amerikaanse en Aziatische landen.

De Conventie voor de Bescherming van Culturele Diversiteit geeft landen onder meer het recht om diversiteit in culturele expressie te beschermen en aan te moedigen en om voorwaarden te creëren waaronder culturen tot bloei kunnen komen.

Het verdrag werd gesteund door landen als Japan, India, Brazilië en Mexico, die stelden dat boeken, films en andere culturele producten niet gewoon koopwaar zijn, maar unieke en rijke uitdrukkingen van hun identiteit. Het belangrijkste Amerikaanse argument tegen het verdrag was dat hindernissen in vrije handel in culturele producten in strijd zijn met de regels van de Wereldhandelsorganisatie (WHO). De V.S. sporen ontwikkelingslanden aan om bilaterale handelsovereenkomsten te ondertekenen, waarin ze het recht opgeven om hun culturele industrie, waaronder film, televisie en muziek, in eigen beheer te houden.

Eén internetinitiatief lijkt zowel kennis te beschermen als te genereren. De internetencyclopedie Wikipedia bevat al meer informatie dan welke traditionele encyclopedie ook, zei Jimmy Wales, oprichter en directeur van de Wikemedia Foundation. Soms hoor je mensen zeggen: waar hebben we nog een encyclopedie voor nodig, nu we Google hebben? Wikipedia bewaart een kopie van elk conceptartikel dat geschreven wordt voor de digitale encyclopedie. Op die manier kunnen we na verloop van tijd zien hoe ons beeld van iemand als Julius Caesar verandert, zei Wales. Dat lijkt me erg interessant.

De artikelen voor Wikipedia, nu al in 200 talen, worden geschreven door vrijwilligers. Iedereen mag van hun kennis gebruik maken. De artikelen zijn geen eigendom van een particulier bedrijf. Onze vrijwilligers worden aangemoedigd door de gedachte dat kennis voor de hele mensheid toegankelijk moet zijn, aldus Wales.

Met hun kleine, geïsoleerde culturen lopen inheemse bevolkingsgroepen het grootste risico achter te blijven in informatietijdperk. Eén van de doelstellingen van WSIS is echter om een internetportaal op te zetten met websites over alle inheemse bevolkinggroepen in de wereld.

Volgens Kenneth Deer, vertegenwoordiger van de Mohawk-gemeenschap in het Canadese Quebec, kan de informatierevolutie nuttig zijn om stereotypen over ‘indianen en cowboys’ te bestrijden. Ik vermoed dat bijna iedereen die bij deze bijeenkomst aanwezig is, wel eens een film heeft gezien waarin indianen de ‘bad guys’ en cowboys de ‘good guys’ waren. Aan die stereotypen kunnen we nu iets veranderen. In de Mohawk-gemeenschap in Quebec, die onlangs een lokale kabelzender overnam van de regering en nu eigen programma’s uitzendt, wordt daar al aan gewerkt.

Gerfried Stocker, directeur van het culturele instituut Ars Electronica uit Oostenrijk, waarschuwde tegen het obsessief beschermen van cultuur. Ik denk dat die strijd al verloren is. Als we ons alleen maar concentreren op het behoud van het oude, dan vergeten we nieuwe dingen te creëren. (JS)