Kinderen slachtoffer van donorsancties tegen Zimbabwe

Vanwege het politieke geweld en de mensenrechtenschendingen in Zimbabwe besloten de Verenigde Staten en de Europese Unie (EU) in 2000 om sancties in te stellen tegen het Afrikaanse land. Van persvrijheid is Zimbabwe nauwelijks sprake en er is ook weinig hoop dat de parlementsverkiezingen op 31 maart eerlijk en vrij zullen verlopen.

Het is geen groot nieuws dat donors voorzichtig zijn met hulp aan Zimbabwe, zei Bellamy na afloop van haar laatste rondreis door Afrika, tijdens een persconferentie in Johannesburg. In april vertrekt ze na tien jaar als directeur van Unicef. Bellamy benadrukte dat vooral de zwaksten in de Zimbabwaanse samenleving slachtoffer zijn van de sancties. Zimbabwe is het land met het op drie na grootste aantal HIV-besmettingen ter wereld, de kindersterfte is sinds 1990 met 50 procent toegenomen, maar het land krijgt maar een fractie van de hulp die buurlanden krijgen, aldus Bellamy.

Volgens Unicef heeft Zimbabwe vorig jaar nauwelijks of geen hulp gekregen via de belangrijkste aids-bestrijdingprogramma’s. Dat zijn het Amerikaanse President’s Emergency Plan for Aids (beter bekend als PEPFAR), het Multi-Country HIV/Aids-Programme for Africa van de Wereldbank en het Wereldwijde Fonds voor de bestrijding van Aids, Tuberculose and Malaria.

Het gevolg is dat Zambia, een land met een veel lager aantal besmettingen, jaarlijks 187 dollar per HIV-geïnfecteerde krijgt terwijl Zimbabwe het met vier dollar moet doen. Uit VN-cijfers blijkt dat het aantal HIV-besmettingen in Zimbabwe op 24,6 procent ligt en in Zambia op 16,5 procent.

Gemiddeld geven de drie belangrijkste aidsbestrijdingprogramma’s in de regio jaarlijks 74 dollar uit per HIV-geïnfecteerde. Zuidelijk Afrika is de regio die wereldwijd het zwaarst getroffen is door aids. Uganda, dat verder naar het noorden ligt, krijgt jaarlijks 319 dollar per persoon en Eritrea 802 dollar.

Unicef zegt dat aids in Zimbabwe inmiddels de belangrijkste doodsoorzaak is van kinderen jonger dan vijf jaar. Zonder aids zou het sterftecijfer onder kinderen 70 procent lager liggen. Elk kwartier sterft in Zimbabwe een kind aan aids. HIV creëert ook een generatie van wezen in het land. Zimbabwe heeft 1,3 miljoen wezen, waarvan een miljoen hun ouders verloren aan aids.

Economisch wanbeheer, inclusief het problematische landhervormingsprogramma van de regering-Mugabe en de kosten van de Zimbabwaanse betrokkenheid bij de burgeroorlog in Congo, hebben het land financieel aan de rand van de afgrond gebracht.

Op de vraag of meer hulp aan Zimbabwe niet juist de dictatoriale regering in de kaart speelt, antwoordde Bellamy dat donors andere manieren moeten zoeken om de regering onder druk te zetten. Sancties mogen niet ten koste van de kinderen gaan.

Zimbabwe ligt niet alleen achter bij andere landen in Zuidelijk Afrika als het gaat om aidshulp, maar ook als het gaat om de totale ontwikkelingshulp. Uit cijfers van de Wereldbank blijkt dat het land momenteel jaarlijks 14 dollar per inwoner aan ontwikkelingshulp krijgt. In Namibië is dat 68 dollar en in Mozambique 111 dollar.

Unicef zegt zich bewust ervan te zijn dat aids-hulp verkeerd terecht kan komen in Zimbabwe, maar dat risico is volgens de VN-organisatie bij voedselhulp nog veel groter. Ondanks de beperkingen, helpt Unicef momenteel 100.000 wezen en assisteert het fonds onder meer bij het vaccineren van kinderen tegen mazelen. (JS/PD)