Krijgt Erdogan carte blanche?

Volgens de peilingen zal Erdogan winnen met een comfortabele 42 tot 48 procent van de stemmen. Wanneer zijn partij, Gerechtigheids- en Ontwikkelingspartij (AKP), meer dan 330 van de 550 zetels verovert, kan hij nieuwe wetten doorvoeren zonder de steun van de andere partijen. Nochtans zijn alle partijen het met hem eens dat er een nieuwe constitutie moet komen, maar de inhoudelijke concepten verschillen. Bovendien beschuldigt de oppositie Erdogan van alleenheerschappij. ‘Hij heeft tirannieke eigenschappen en gedraagt zich meer en meer als een sultan uit het Midden-Oosten’, zegt oppositieleider Develt Bahçeli van de Nationalistische Partij (MHP). De minister van buitenlandse zaken Ahmet Davutoglu (AKP) ziet dat anders. ‘Het land heeft stabiliteit nodig en een meerderheid kan daar voor zorgen’, verklaarde hij aan het Duitse tijdschrift Der Spiegel.

De grootste oppositiepartij is de Republikeinse Volkspartij (CHP). In deze kemalistische partij leeft het seculiere gedachtegoed van Atatürk verder. Ook de op één na grootste oppositiepartij, de religieuze MHP, kan bij deze verkiezingen een belangrijke rol spelen. In Turkije is er een kiesdrempel van tien procent en wanneer de MHP dit cijfer niet bereikt, worden de stemmen verdeeld onder de winnaars. Dat kan ervoor zorgen dat de AKP een absolute meerderheid haalt. Momenteel is de MHP verwikkeld in een seksschandaal. Meerdere politici stapten op na de publicatie van seksvideo’s van hen op het internet. Tot nu toe had dit geen negatieve impact in de peilingen, het resultaat van de partij steeg zelfs met één tot twee procent.

Erdogan benadrukt dat de islam en economische groei hand in hand kunnen gaan.

Economische bloei

Sinds Erdorgan in 2003 aan de macht kwam, is Turkije er economisch sterk op vooruit gegaan. In 2010 had het land de snelst groeiende economie, na China en India. De belangrijkste aanhang heeft de AKP onder de welgestelde islamitische middenklasse. Erdogan benadrukt dat de islam en economische groei hand in hand kunnen gaan. Deze groei heeft Turkije onder meer te danken aan zijn handelsrelaties met de Arabische wereld. Doordat de Europese Unie toetreding weigert, zocht Turkije naar andere handelspartners. De discussies over de toetreding tot de Europese Unie lijken momenteel zowel in Europa als in Turkije op een laag pitje te staan. In het kiesprogramma van de AKP komt het thema dit maal minder expliciet aan bod. Maar, ‘tot Europa behoren, blijft ons ultieme doel’, zegt Davutoglu.

Intussen blijft Erdogan inspelen op de economische noden van het land. Bij de lancering van zijn kiescampagne maakte hij zijn nieuw plan bekend: een nieuw kanaal, groter dan het Suez- of Panamakanaal. Het kanaal zal de Zwarte Zee met de Zee van Marmara verbinden en moet de drukke zeestraat Bosporus ontlasten. Over het prijskaartje sprak Erdogan niet.

Mensenrechten

Toch worstelt het land ondertussen met oudere problemen zoals de schending van de mensenrechten. In Turkije worden enkel niet-moslims erkend als een minderheid. De Koerden, die niet worden erkend, worden geregeld afgestraft voor hun vermeende banden met de terreurgroep PKK. Eerder verbood de overheid de deelname van verschillende Koerden aan de verkiezingen, waarna er hevige protesten losbarsten. Een ander heikel punt is de persvrijheid. In april uitte de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) zijn bezorgdheid hierover. Op dit moment zitten er 57 journalisten in de gevangenis en lopen er nog 700 tot 1000 strafzaken tegen journalisten. De meeste journalisten werden opgepakt vanwege de antiterreurwet die de overheid gretig toepast.