Landbouw sleutel tot behoud biodiversiteit

Zestig procent van de ecosystemen op aarde verkeert in moeilijkheden, waarschuwde het Millennium Assessment Report vorig jaar. Het Millennium Assesment is een vierjarig internationaal onderzoeksproject dat in opdracht van de Verenigde Naties nagaat hoe de ecosystemen op deze planeet evolueren en wat de toestand zal zijn in 2050. Kostprijs: 16 miljard euro. 
Natuurlijke ecosystemen als bossen, savanne en oceanen bieden de mensheid onbetaalbare diensten als schoon water, de productie van zuurstof en de opslag van broeikasgassen. Een belangrijke indicator voor de kwaliteit van de ecosystemen is biodiversiteit: het samenspel van verschillende soorten bacteriën, planten, insecten, vogels en andere dieren. Hoe meer soorten, hoe robuuster het ecosysteem.
Blijft er van die natuurlijke rijkdom nog iets over in 2050 ? Tegen dan zijn er negen miljard aardbewoners en is een miljard hectare natuurgebied omgezet in landbouwgrond om al die mensen te voeden. Veel zal dus afhangen van de manier waarop in 2050 aan landbouw wordt gedaan.
“Wanneer iedereen bij industriële monocultuur blijft, zal de impact op de watervoorziening en andere diensten die ecosystemen leveren enorm zijn”, zegt Louise Jackson van de Universiteit van Californië. “Maar het kan ook anders. Zelfs in Californië met zijn grote monoculturen zijn er manieren om de biodiversiteit te vergroten.”
Jackson denkt daarbij aan het afwisselen van verschillende teelten, aan groene hagen en aan het behoud van stukken groen in het midden van de velden. Die vormen een habitat voor insecteneters en verminderen zo de nood aan pesticiden en de impact daarvan op de bodem en het grondwater. Dat komt dan weer de microbiologische rijkdom en de vruchtbaarheid van het land ten goede.
Om boeren te helpen hun koudwatervrees voor een meer biologische aanpak te overwinnen, moet de samenleving hen daarbij financieel steunen, vindt Jackson. Wie zich te buiten gaat aan chemische vervuiling, moet strenger worden gestraft. Belangrijk is ook dat bij de ontwikkeling van nieuwe landbouwgrond er corridors behouden blijven tussen natuurgebieden. Onderzoek in het Amazonegebied heeft uitgewezen dat een geïsoleerd bos langzaam wegkwijnt.
Sommige wetenschappers plaatsen vraagtekens bij de noodzaak om het landbouwareaal spectaculair uit te breiden. “We kunnen genoeg voedsel kweken om iedereen te eten te geven”, zegt Anuradha Mittal van, het Oakland Institute, een Amerikaanse milieudenktank, “Het echte probleem is de verdeling van het voedsel”.
Volgens Mittal is het niet nodig miljarden te investeren in research naar genetische gemodificeerde plantensoorten. “We weten hoe we de honger kunnen uitroeien en tegelijk de soortenrijkdom behouden. We moeten het daarbij echter opnemen tegen machtige commerciële belangen”, zegt Mittal.