Latijns-Amerikaans onderwijs bindt strijd aan met cyberplagiaat

Ergens in La Mancha, in een plaats waarvan ik de naam zelfs niet wil onthouden, zou kolonel Aureliano Buendia zich, tegenover het executiepeleton, die namiddag van weleer herinneren, toen Gregor Samsa op een ochtend uit nare dromen wakker werd en moest vaststellen dat hij in zijn bed tot een monsterachtig insect was getransformeerd.

Deze rammelende zin, samengesteld uit de eerste regels van romans van Miguel de Cervantes, Gabrial García Márquez en Franz Kafka, komt uit de Argentijnse novelle Copyrights (2000) van humorist Jorge Maronna en auteur Luís María Pescetti. Het is een wat vergezochte illustratie van het knip- en plakwerk dat dankzij internet zo gemakkelijk is geworden.

Plagiaat is het gebruik van persoonlijke ideeën, werkwijze of vormgeving van iemand anders zonder de bron te vermelden, met andere woorden een vorm van diefstal. In Latijns-Amerika komt het verschijnsel steeds vaker voor, van de middelbare school tot de universiteit en zelfs in doctoraten en postgraduaten.

Websites als El rincón del vago (het hoekje van de luierik), Monografias en Historianet gedijen bij gratie van de handel in essays, boekbesprekingen en monografieën waarvoor in sommige gevallen grof geld wordt neergeteld. In Brazilië trekken de sites meer bezoekers aan dan die van de nationale bibliotheek, die 8,5 miljoen publicaties aanbiedt.

Gabriela Carrasco, laatstejaars journalistiek aan de universiteit van Chili, vond in de door haar begeleide oefening voor studenten uit lagere jaren gemiddeld vier gevallen van plagiaat op 67 opstellen. De meesten knippen en plakken verschillende paragrafen bij elkaar tot een nieuwe tekst, zonder een komma in het origineel te veranderen. De slimmeriken herschrijven de originelen op zo’n manier dat je ze bijna niet kan herkennen. Het letterlijk kopiëren van een volledig document komt minder voor.

De sancties voor plagiaat lopen erg uiteen en hangen af van het belang van de opdracht en de reputatie van de student. In sommige gevallen blijft het bij een verbale waarschuwing of bij de laagst mogelijke score, wat een negatieve invloed heeft op het gemiddelde afstudeercijfer van de student. Wie zijn eindwerk ergens kopieert, riskeert van school te worden gegooid. Aan de universiteit van Sao Paolo geldt dat een geval van plagiaat meteen de resultaten van de hele klas annuleert, wat onder studenten tot de nodige groepsdruk moet leiden.

De plagiaatjagers staan niet helemaal machteloos. Ook zij kunnen zoekmachines als Google gebruiken om op internet op zoek te gaan naar paragrafen of stukken van zinnen die hen verdacht voorkomen. Lastiger is het wanneer de student uit verschillende bronnen heeft geput en de ideeën op een andere manier heeft verwoord. Lucia Guerra, historica aan de universiteit van Santiago de Chile, suggereert dat leraars hun studenten vaker moeten vragen informatie te interpreteren in plaats van gewoon feiten te verzamelen. (MC/PD)