Mexicaanse indianen hebben buik vol van armoedebestrijding

President Vicente Fox kondogde gisteren (dinsdag) samen met enkele gouverneurs een nieuw actieplan aan om de 50 armste dorpen en gemeenten in Mexico aan onderwijs, werk, ziekenhuizen en een degelijke huisvesting te helpen. De dorpen liggen bijna allemaal in de noordoostelijke bergketens van Mexico, waar negen op tien mensen van inheemse afkomst is. De helft van de inwoners heeft er geen inkomen en de andere helft verdient er minder dan 80 euro per maand.

De erbarmelijke levensomstandigheden in de inheemse gebieden halen Mexico’s welvaartsstatistieken naar beneden, maar dat gaat nu veranderen, zegt Xóchitl Gálvez, het hoofd van de Nationale Commissie voor de Ontwikkeling van Inheemse Volkeren.

Al sinds de jaren 70 kennen de armste gemeenten van Mexico sociale hulpprogramma’s. De leefomstandigheden zijn er alleen maar slechter op geworden, reageert Abel Barrera, de directeur Tlachinollan, een mensenrechtenorganisatie die actief is in de straatarme deelstaat Guerrero. Dat komt omdat de strategieën slecht gefocust en politiek gekleurd waren en omdat de hulpprogramma’s geplaagd werden door corruptie en paternalisme. Ze worden gelanceerd voor de media en om de Verenigde Naties te imponeren. We hebben in het verleden genoeg gezien dat ze niet werken.

De mensenrechtengroep gelooft niet dat het anders wordt met het nieuwe sociale programma van Fox. Het werd opgesteld zonder inspraak van de inheemse gemeenschappen, zegt Barrera. Het plan verleent bijstand op individuele basis. Dat creëert conflicten en fragmenteert de gemeenschapsorganisatie die karakteristiek is voor de Mexicaanse inheemse groepen. Wat ons kwaad maakt is dat de strijd tegen de armoede voor deze hulpverleners neerkomt op de verdeling van chemische meststoffen, schoppen en voedselhulp. Het maakt de indianen hulpverslaafd.

Dat de hulp niet hielp, ligt volgens de regering-Fox aan het feit dat nationale en lokale initiatieven elkaar voor de voeten liepen. Sinds 2001 biedt de Mexicaanse overheid hulp aan de armste delen van het land via maar liefst 52 programma’s. Het nieuwe sociale programma brengt initiatieven van deelstaten, gemeenten en de regering onder één dak, zegt Gálvez van de Nationale Commissie.

Het nieuwe sociale programma is een antwoord op een rapport dat het ontwikkelingsprogramma van de VN (UNDP) in juli uitbracht. Dat meldde een algemene daling van de armoede, maar tegelijk waarschuwden de auteurs dat de sterk inheems gekleurde gemeenten een ontwikkelingsniveau kennen dat vergelijkbaar is met dat van de armste Afrikaanse landen. In de armste inheemse dorpen kunnen zeven mensen op tien niet lezen of schrijven. De grote meerderheid van de tien miljoen Mexicaanse indianen leeft onder de armoedegrens. De nationale statistieken tonen dat drievierde van de inheemse bevolking de lagere school niet afmaakt en dat bijna een derde analfabeet is.

De ellende onder de inheemse bevolking blijft verborgen in de Mexicaanse armoedestatistieken, die een positief verhaal vertellen. De extreme armoede in Mexico daalde volgens de VN tussen 1992 en 2004 van 16,2 procent van de bevolking naar 11,7 procent. Dat is snel, maar als Mexico de eerste millenniumdoelstelling wil halen - een halvering van de extreme armoede tegen 2015 - moet het nog een tandje bijsteken. In Latijns-Amerika heeft Chili die doelstelling al gehaald. Ook Brazilië, Ecuador, Mexico, Panama en Uruguay kunnen de deadline voor 2015 nog halen. (MM/PD)