Mexicaanse oliemaatschappij zit vast in bureaucratie en corruptie

Pemex, de trots van Mexico, druipt van de corruptie. Het grootste bedrijf van Latijns-Amerika heeft de laatste jaren illegale betalingen gedaan aan vakbondsleiders, aan dubieuze firma’s, aan de campagnekas van een presidentskandidaat en aan de plastisch chirurg van de vrouw van de directeur. Alleen al in 2006 heeft het Federale Controlekantoor maar liefst 157 miljoen dollar (102 miljoen euro) aan betalingen gevonden die niet goed waren onderbouwd.

Een bak wormen

“Pemex is een bak wormen. Als je iets goeds doet, komen ze achter je aan, als je je mond houdt, belonen ze je, en als je meedoet in de corruptie, maak je winst”, vertelt een werknemer van Pemex die niet bij naam genoemd wil worden. “Ik zeg niet dat iedereen er zo is – er zijn ook eerlijke mensen”, voegt hij toe.

Het bedrijf heeft bijna 155.000 werknemers en kampt met grote financiële en technologische problemen. De bewezen oliereserves zijn over negen jaar uitgeput. Het bestuur is ondoorzichtig en vastgelopen door de enorme bureaucratie.

In april heeft de conservatieve regering van Felipe Calderón een hervormingsplan voorgesteld. Pemex zou meer ruimte moeten krijgen om zelf financiële beslissingen te maken. Het moet makkelijker worden om contracten af te sluiten met andere private partijen, die op dit moment – met het oog op de nationale energiezekerheid – niet mogen investeren in het bedrijf. Een nieuwe audit-commissie zou voor transparantie moeten zorgen. In het bestuur zouden onafhankelijke deskundigen moeten plaatsnemen.

“Toch krijgt de regering met het plan excessieve vrijheid om Pemex te besturen, zonder dat er parallelle mechanismen worden geschapen om voor transparantie te zorgen”, zegt Fundar, een prominente ngo die ijvert voor burgerparticipatie. “De regering mag het bestuur kiezen en de minister van Financiën wordt voorzitter.” Dat is een slechte zaak, vindt Fundar.

De verwevenheid van het grote geld met de regering is een bekend probleem. “Alle besluiten, tot aan de aanschaf van gereedschap, moeten door de bureaucratische molen en uiteindelijk beslist het Ministerie van Financiën”, zegt politicoloog Aroldo Romero. “Er zijn mensen die hier munt uit weten te slaan.”

Waarheidscommissie

Het plan is volgens de links oppositie niet meer of minder dan een verkapte privatisering en het recept voor meer corruptie. Er moet eerst maar eens een “waarheidscommissie” komen die een diepteonderzoek gaat doen naar corruptie voordat het bedrijf wordt hervormd, zegt het Brede Progressieve Front, een alliantie van linkse oppositiepartijen. Volgens hen is het een slecht teken dat de minister van Binnenlandse Zaken, Juan Camilo Mouriño, mag blijven zitten, terwijl hij volgens journalisten en politici zijn eigen familieleden op onrechtmatige wijze voor miljoenen dollars aan contracten heeft geholpen bij het bedrijf. En ook de liposuctie van de vrouw van de baas, verschillende contracten met criminele bedrijven en talloze andere zaken moeten eerst worden opgehelderd.

Het parlement gaat van 13 mei tot 22 juli uitgebreid debatteren over het hervormingsplan.