Moerassen zijn tikkende klimaatbommen

Op veel plaatsen maken veengebieden en moerassen nog altijd in sneltempo plaats voor akkers en weilanden. Daarbij komen grote hoeveelheden koolstofdioxide en methaan vrij, twee van de belangrijkste broeikasgassen. Dat zet een gevaarlijke spiraal in werking, want de opwarming van de aarde tast zelf vochtige gebieden aan. In het Hoge Noorden beginnen vroeger permanent bevroren veengebieden te ontdooien en in de tropen drogen moerassen uit. In beide gevallen komen daarbij massa’s broeikasgassen vrij.

“Het wordt ronduit gek als je dat optelt bij het effect van de drooglegging van andere draslanden”, zegt Eugene Turner, een expert van de Instituut voor Kustecologie van de Amerikaanse deelstaat Louisiana. Turner neemt deze week deel aan een internationale conferentie over draslanden die maandag (21 juli) begon in het Braziliaanse Cuiaba. De experts op de bijeenkomst bekijken de situatie van de draslanden wereldwijd, onderzoeken hoe ze nauwer kunnen samenwerken en werken beleidsaanbevelingen uit.

“De mensheid moet op veel plaatsen worden wakkergeschud om de levensbelangrijke rol van draslanden te gaan waarderen”, zegt Paulo Teixeira, de coördinator van het Regionaal Milieuprogramma van de Pantanal en een van de voorzitters van de conferentie. De Pantanal is een reusachtig moeras op de grens tussen Brazilië, Paraguay en Bolivia.

Levensbelangrijk

Natuurliefhebbers houden van draslanden omdat er een grote verscheidenheid aan dieren en planten voorkomt. Maar vochtige gebieden vervullen nog veel belangrijkere functies. Ze houden koolstof vast, filteren water en werken als een buffer die overstromingen verhindert bij hevige neerslag en water levert als het lang droog blijft.

Voor veel draslanden komt alle hulp te laat. Wereldwijd is de voorbije eeuw al zowat 60 procent ervan verloren gegaan. In Europa loopt dat aandeel op tot 90 procent. Veel vochtige gebieden werden opgeofferd aan de landbouw, maar ook dammen, vervuiling, kanalen, waterwinning, stadsuitbreiding en turfwinning eisten een zware tol. Draslanden in hun oorspronkelijke staat herstellen kan, maar het is wel peperduur.

De experts geloven dat op termijn 85 procent van de overblijvende draslanden zal verdwijnen als de uitstoot van broeikasgassen niet tijdig afneemt. Dat zou op zijn beurt zoveel methaan en koolstofdioxide de atmosfeer injagen dat het klimaat helemaal op hol kan slaan.

Moerassen, veengebieden, rivierdelta’s, toendra’s en lagunes beslaan maar zes procent van het landoppervlakte op aarde, maar er zit wel 771 miljard ton broeikasgassen opgeslagen. Dat is vergelijkbaar met de hoeveelheid broeikasgassen die zich nu in de atmosfeer bevindt.