Myanmar: De generaals en de aalmoezenstaking

De aanleidig tot het protest is een plotse verhoging van de petroleumprijzen in Myanmar in augustus. Van de ene op de andere dag gingen die prijzen met liefst 500 procent de hoogte in. Omdat daardoor de voedselprijzen ook scherp stegen, schat The Irrawady dat de essentiële huishoudaankopen voor een gezin met 37 procent gestegen zijn. En dat voor een land waar volgens de VN 90 procent van de bevolking vroeger al 60 tot 70 procent van heet inkomen aan voedsel moest besteden.
Daar komt bij dat de olieprijsverhoging ook de vervoerskosten voor werkers en marktkramers verhoogde, waardoor veel stedelingen de helft van hun magere 1,5 dollar-per-dag inkomen aan vervoer moeten besteden. De diepe economische put, gegraven door meer dan veertig jaar generaalsregime in Myanmar, kon voor de inwoners van het potentieel rijke land blijkbaar niet meer dieper.
De beelden die de voorbije dagen via YouTube en andere eenentwintigste-eeuwse wegen doorsijpelen vanuit Rangoon, Mandalay, Pegu en andere Birmaanse steden geven telkens hetzelfde beeld: rijen steenrode boeddhistische monniken -soms vergezeld van de witgekleedde vrouwelijke collega’s- trekken reciterend en scanderend door de straten. “Metta sutta” is een van de meest gehoorde slogans, en dat betekent niet “Weg met de generaals”, maar “Liefhebbende vriendelijkheid”, een basisconcept van het boeddhisme. Dat was in elk geval wat de demonstrerende monniken zaterdag scandeerden toen ze voor het huis van Nobelprijswinnares Aung San Suu Kyi verschenen én toen ze halt hielden bij de Chinese ambassade in Rangoon. Nogal wat mensen hopen dat de Chinese overheid haar sterk toegenomen invloed kan gebruiken om een brutaal antwoord van de generaals op de protesten te voorkomen.
Het boeddistisch karakter van de “opstand” tegen de militiare regering gaat verder dan de gebruikte slogans. Ook de actiemiddelen zijn geworteld in een diepe boeddistische traditie. Zo riep de Alliance of All Burmese Buddhist Monks een week geleden op tot een patam nikkujjana kamma -een aalmoezenstaking.
Dat betekent dat de monniken geen aalmoezen of voedselgiften meer aanvaarden van al wie met het heersende regime verbonden is. Dat is in de diepgelovige Birmese samenleving een zeer zware sanctie, want de gewone burgers verwerven hun geluk in het hiernamaals door eten of geld te schenken aan de religieuze mannen of vrouwen.
Een dergelijke aalmoezenstaking vond ook al eens plaats in 1990, als reactie op de repressie die monniken ondervonden na de neergeslagen volksopstand van 1988. Het regime antwoordde toen met nieuwe wetten en invallen in meer dan 130 kloosters.

Maandag 24 september zei Kyaw Thu, een bekende filmster uit Myanmar en een van de beroemdheden die zich achter de protesten schaarden: ‘Wij zijn boeddhisten. Alle boeddisten moeten deze beweging steunen. We zullen eender wat doen om onze monniken te beschermen. Zij doen veel in naam van het volk.’
De militairen beginnen hun geduld met monniken en bevolking echter te verliezen. Eerder waren er al rapporten over het bewapenen van paramilitaire groepen en maandagavond 24 september dreigde minister voor Religieuze Zaken Brigadier Generaal Thura Myint Maung te zullen optreden tegen de betogende monniken als ze zich niet aan de religieuze wetten en voorschriften houden. De “Gele Revolutie” -genoemd naar zowel het boeddhisme als de gele pauw, het aloude symbool van het studentenprotest- verloopt tot dusver vreedzaam. De vraag is hoelang het leger dat nog zal dulden.