Nepal krijgt ‘Transsiberische’ buslijn

Zondagochtend vertrok de eerste lijnbus vanuit Kathmandu naar Lhasa, uitgezwaaid door Nepalese en Chinese hoogwaardigheidsbekleders. Veertig passagiers (waaronder 15 journalisten) vonden de moed om 945 kilometer lange reis in één ruk te maken. Hij duurt dertig tot veertig uur.

Nepalese en Chinese toeristenagentschappen wrijven zich in de handen. De busreis is stukken goedkoper dan het vliegtuig of de minstens drie dagen durende jeepreis met twee overnachtingen onderweg, en trekt dus hopelijk meer toeristen aan.

Wie de prachtige vergezichten beu wordt, kan op verstrooiing rekenen. De Nepalese staatsbusmaatschappij Sajha Yatayat laat weten dat er twee televisietoestellen aan boord zijn, en een waterfilter. De bus werd speciaal voor reizen op grote hoogte ontworpen door Benz en het Chinese bedrijf Yaxing.

De busmaatschappij zegt dat ze overspoeld worden door boekingen. De bus zal negen maanden per jaar een keer per week rijden. In de winter blokkeert sneeuwval de hoge passen. Air China vliegt maar zes maanden per jaar van Kathmandu naar Lhasa.

Je kan dit nog het best vergelijken met de romantiek van de transsiberische spoorlijn, mijmert Pemba Sherpa van een van de agentschappen. Het is een grootse ervaring. Je reist eerst door de Himalaya en vervolgens door de weidse Tibetaanse hoogvlakte in de bittere koude. Behalve dan in de zomer.

De busverbinding moet ook de handelsbetrekkingen tussen Nepal en Tibet aanhalen. Eeuwenlang ruilden Tibetaanse handelaars zout uit de hoogvlakten tegen granen en andere voedingsproducten uit Nepal. Vandaag maakt ruilhandel nog steeds de hoofdmoot uit, maar in 1992 kwamen beide zijden overeen om ook geldhandel te stimuleren.

Of de busdienst ook goed nieuws is voor Tibetanen, is nog maar de vraag. Sinds Nepal de handelsbanden met China aanhaalde, erkent het Tibetanen die na december 1989 vluchtten niet langer als asielzoekers. Tegenwoordig stuurt Nepal Tibetaanse vluchtelingen zonder visum terug naar huis aan de grens.

Als je een Tibetaan met een Indiaas of Nepalees paspoort bent, denk je best twee keer na voor je op de bus naar Lhasa springt, waarschuwt Champa, een Tibetaanse banneling. Het is maar de vraag of je weer uit China kunt vertrekken. Binnenkomen in Tibet zal geen probleem vormen, maar de Chinezen zullen je identiteitskaart waarschijnlijk niet erkennen en je geen visum geven, maar gewoon als Chinees beschouwen.

China annexeerde het toen onafhankelijke Tibet in 1949. Meer dan een miljoen Tibetanen verloren sindsdien het leven en zitten onbekende aantallen nog achter de tralies voor geweldloos verzet tegen de bezetting. Vele anderen vluchtten naar Nepal of India.

Nepal en China beslisten al in november vorig jaar om de lijnbusdienst in te stellen en zo toerisme en handel te stimuleren. Het lijkt erop dat de Nepalese koning Gyanendra verdere toenadering tot China zoekt nu trouwe partner India geen goed woord overheeft voor zijn beslissing om op 1 februari alle macht naar zich toe te trekken. De Chinese minister van Buitenlandse Zaken bezocht Nepal in maart en sprak met de koning. China noemt die actie een interne Nepalese zaak. (ADR/MM)