Nieuwe beschuldigingen in olie-voor-voedselschandaal

Volgens de Amerikaanse nieuwszender ABC zou de Iraakse minister van Olie, Amer Mohammed Rasheed, over documenten beschikken waarin de namen van de drie VN-ambtenaren staan. Van de drie is alleen de naam van Benon Sevan, het voormalige hoofd van het olie-voor-voedselprogramma, al bekend geraakt. Sevan heeft alle beschuldigingen van de hand gewezen. In een verklaring tegenover ABC vertelde hij dat hem niets bekend is van enige verwijten aan zijn adres. Misschien kunt u meehelpen om het uit te zoeken, aldus Sevan tegenover journalisten.

De nieuwe beschuldigingen komen amper 72 uur nadat secretaris-generaal Kofi Annan een onafhankelijke onderzoekscommissie had aangesteld onder leiding van Paul Volcker, voormalig president van de Amerikaanse centrale bank, die andere meldingen van corruptie bij het VN-olie-voor-voedselprogramma moet onderzoeken.

De jongste beschuldigingen komen op een voor de VN slecht moment. Met het oog op de voor 30 juni geplande machtsoverdracht in Irak pleiten de Verenigde Staten voor een grotere rol van de VN in het land. Na een aanslag vorig jaar augustus op het VN-hoofdkwartier in Bagdad, waarbij 22 mensen de dood vonden, hadden alle internationale werknemers van de VN het land verlaten.

Secretaris-generaal Annan vindt niet dat de nieuwe beschuldigingen aan het adres van de VN het blazoen van de wereldorganisatie hebben bevlekt: Ik hoop dat de Irakezen zich realiseren dat de Verenigde Naties, ondanks het mogelijke wangedrag van een aantal van hun medewerkers, gedurende het olie-voor-voedselprogramma goed werk leverden.


Het olie-voor-voedselprogramma werd in 1996 in het leven geroepen en was bedoeld om de gevolgen van de economische sancties tegen het bewind van Saddam Hoessein te verzachten voor de Iraakse bevolking. Onder de regeling werden de Iraakse olieopbrengsten gebruikt om voedsel en geneesmiddelen aan te schaffen. Het grootste humanitaire programma dat ooit door de Verenigde Naties werd ondernomen, werd gecontroleerd door een commissie die bestaat uit de vijftien leden van de Veiligheidsraad.

De berichten over vermeende corruptie doken enkele maanden geleden op in een krant in Bagdad. De krant publiceerde de namen van zakenlieden, politieke leiders en staatshoofden die mogelijk smeergeld hadden aangenomen van het toenmalige Iraakse regime. Volgens The New York Times zouden leveranciers van voedsel en medicijnen, onder het toeziende oog van VN-ambtenaren, de prijzen bewust hoog hebben gehouden waarbij een afdracht van 10 procent smeergeld aan de plaatselijke bevolking vrij normaal was. Onder de leveranciers bevonden zich, volgens de Amerikaanse krant, ook zakenmensen uit de Verenigde Staten, Groot-Brittannië, Frankrijk, China en Rusland.

Woensdag heeft de Veiligheidsraad een onafhankelijk onderzoek naar de vermeende omkoping goedgekeurd. De 191 lidstaten worden aangespoord eraan mee te werken.

Binnen drie maand wordt een eerste rapport verwacht van de commissie, die niet de bevoegdheid heeft om mensen te dagvaarden en daarom ook geen buitenlandse overheden kan vragen om te getuigen. De commissie bestaat naast Paul Volcker uit de Zuid-Afrikaan Richard Goldstone, die eerder optrad als procureur bij het Joegoslavië- en Rwanda-Tribunaal, en Mark Pieth, een Zwitserse hoogleraar op het gebied van strafrecht en criminologie aan de Universiteit van Basel en een deskundige op het gebied van witwaspraktijken. (FD/PD)