Nieuwe regering heeft gemengde gevoelens over vriendschap met VS

De huidige warme relaties tussen de VS en India staan volledig op naam van de BJP-regering, die in 1998 aan de macht kwam. Voormalig eerste minister Atal Bihari Vajpayee bood Washington na de aanslagen van 11 september logistieke hulp aan voor de oorlog tegen het terrorisme in Afghanistan.

Die houding stond in schril contrast met die van de Congrespartij, die India in hoofdzaak bestuurde na de onafhankelijkheid in 1947. Congres heeft altijd slechte verhoudingen met de Verenigde Staten gehad. Tijdens de Koude Oorlog sloot de Congresregering zelfs een militair pact met de voormalige Sovjetunie. En zelfs vanuit de oppositie bleef ze haar invloed uitoefenen. Zo dwong ze de BJP, die geen meerderheid bezat in het parlement, ertoe om de oorlog tegen Irak in een resolutie te veroordelen. Samen met het Linkse Front en andere kleine partijen verzette Congres zich ook hevig tegen het zenden van Indiase troepen naar Irak. Washington vroeg daar meermaals om. Nu Congres de macht heeft in India, lijkt de kans kleiner dan ooit dat India ooit zou deelnemen aan een militaire operatie in Irak, of het moest onder een duidelijk mandaat van de Verenigde Naties zijn.

Salman Haidar, die als ambtenaar vroeger nauw samenwerkte met huidig minister Natwar Singh, verwacht dat de huidige regering het moeilijk zal hebben om punten van overeenkomst te vinden met de Amerikaanse overheid en met diens westerse partners op multilaterale fora waaronder de Wereldhandelsorganisatie. Haidar zegt wel dat de Buitenlandminister, een door de wol geverfde diplomaat, een pragmatische aanpak zal gebruiken die toekomstgericht is en de ideologische belangen van de linkse vrienden van Congres afweegt.

Harkrishan Singh Surjeet, een van de topfiguren uit de Congrespartij, verklaarde al dat het “beschamend is dat de BJP-regering haar mond heeft gehouden over de dreigementen om Yasser Arafat te elimineren, een van India’s oude vrienden”.

De vriendschappelijke houding tot Israël van de BJP-regering kan wel eens een van de gevoeligste punten worden. Congres had juist altijd de Palestijnse zaak gesteund. Maar de BJP zag in Israël een bondgenoot “met fundamentele gelijkenissen” – in de woorden van Brajesh
Mishra, de nationale Veiligheidsadviseur in de BJP-regering tijdens een toespraak aan het Amerikaanse Joodse Congres in mei vorig jaar. De Israëlische eerste minister Ariel Sharon juichte deze visie toe en bezocht India in september 2003 om de banden verder aan te halen. Het bezoek werd gevolgd door nauwere militaire samenwerking. Met de zegen van de VS sloot India meerdere deals om Israëlische defensietuig te kopen, waaronder Green Pine langeafstandsradarsystemen en Phalcon airborne early warning (AEW) systemen.

Sommige waarnemers merken op dat de Amerikaanse interventie in Afghanistan wel heeft geleid tot het verdrijven van het Talibanregime, dat openlijk vijandig stond ten opzichte van India en dat steun verleende aan opstandelingen in Kasjmir, de streek waarover India en Pakistan elkaar het bestuur betwisten. (ADR)