Nieuwe waarnemers laatste strohalm voor Srilankaans vredesproces

Nadat de Tamil Tijgers in mei door de EU op de lijst van terreurbewegingen waren gezet, eiste de militante afscheidingsbeweging dat EU-leden Zweden, Denemarken en Finland zich zouden terugtrekken uit de Toezichtmissie voor Sri Lanka (SLMM), omdat hun neutraliteit niet langer verzekerd was. Daardoor zouden enkel nog Noorwegen en IJsland overblijven, twee Noord-Europese landen die niet bij de EU zijn aangesloten.

“Onbevooroordeelde neutraliteit tussen de partners, dat was net de belangrijkste reden om voor de Noord-Europese landen te kiezen”, legde LTTE-woordvoerder S.P. Tamilselvan de beslissing uit.

Als aan de eis van de Tijgers voldaan wordt, wil dat zeggen dat de Toezichtmissie gereduceerd zou worden van 57 leden tot 27. De regering in Colombo heeft zich al gekant tegen een wijziging in de samenstelling van de SLMM.

Minister Keheliya Rambukwella verklaarde eerder deze week dat bij een verandering van het Toezichtteam de overheid zich niet langer gebonden zou voelen door de wapenstilstand. Die wapenstilstand, onderhandeld door Noorwegen in 2002, ligt aan de basis van diplomatieke inspanningen om de Tamil Tijgers en de overheid terug aan de onderhandelingstafel te brengen. Al liet de regering doorschemeren dat de toezichthouders wel vervangen zouden kunnen worden door mensen uit bepaalde andere landen. “We denken aan landen als Zuid-Afrika en India”, zei Rambukwella.

Als onderhandelaar zou het de taak van Noorwegen zijn om de Tijgers te overtuigen van de neutraliteit van de waarnemers uit EU-landen, of hen tenminste ermee te doen instemmen wat geduld te oefenen zodat Noorwegen een nieuw Toezichtteam kan samenstellen met Noord-Europeanen die niet tot de EU behoren. Noorwegen en IJsland hebben wel al laten doorschemeren dat ze niet happig zijn om de vrijgekomen plaatsen zelf op te vullen.

Een mislukking van de onderhandelingen kan betekenen dat een oorlog wordt hervat die nu al aan 65.000 mensen het leven heeft gekost. Aan de basis van het conflict ligt het streven van de Tamil Tijgers om een onafhankelijke staat uit te roepen voor de Tamils in het oosten en het noorden van het eiland.

Ook Japan spant zich in om het vredesproces te redden. Een Japanse gezant zal beide partijen ontmoeten. Als de Tijgers hun harde lijn volhouden, overweegt ook Japan om hen op hun terreurlijst te zetten. Een onderhandelingspoging van Zweden, vorige week, draaide op niets uit.

Er zijn aanwijzingen dat Zweden, Denemarken en Finland van plan zijn om hun waarnemers uit veiligheidsoverwegingen binnen de vijf dagen terug te trekken als de huidige besprekingen niks opleveren.

Dat de vrede in Sri Lanka broos is, bewijzen de cijfers: sinds president Mahinda Rajapakse in november aan de macht kwam stierven al 900 mensen door het geweld, waarvan 550 burgers. (JV/PD)