Nucleaire wapenwedloop in Midden-Oosten

Reeds meer dan tien landen uit het Midden-Oosten stapten recent naar het IAEA om hulp te krijgen in civiele kernprogramma’s. Naar eigen zeggen willen ze zich voorbereiden op de toekomst en onafhankelijker worden van de steeds duurder wordende fossiele brandstoffen. De nieuwe gegadigden zijn Bahrein, Egypte, Jordanië, Koeweit, Oman, Qatar, Saudi-Arabië, Syrië, Turkije en de Verenigde Arabische Emiraten. Buiten Irak toonden alle Golfstaten reeds interesse voor nucleaire energie. Dat is enorm veel is in vergelijking met bijvoorbeeld Zuid-Amerika, waar slechts 15 percent van de landen atoomplannen heeft, en Afrika, waar zo’n 20 procent van de landen in die richting kijkt voor zijn energievoorziening. 
De verhoogde belangstelling voor kernenergie komt er volgens de Amerikaanse autoriteiten als reactie op de dreiging van het Iraanse atoomprogramma. Het vooruitzicht dat het sjiitische Iran een kernwapen in handen kan krijgen, verontrust de soennitische landen die de meerderheid vormen in de Arabische wereld. Volgens Mohamed El Baradei, VN hoofd van het IAEA, heeft de wereld nog enkele jaren om op een vreedzame manier over Iraanse kernwapens te onderhandelen. Iran kan ze ten vroegste binnen 5 tot 10 jaar ontwikkelen.

Sunni versus Shia

De Arabische hoofdspelers Jordanië, Egypte en Saudi-Arabië hadden al eerder hun ongenoegen geuit over het controversiële Iraanse kernprogramma. “De Iraanse nucleaire ambities kunnen het begin inluiden van een grove en destructieve nucleaire wapenwedloop in onze regio”, klonk het vorige maand nog op een Arabische Top.
Een artikel in de New York Times dit weekend stelt dat Jordanië tegen 2015 een kernreactor wil bouwen om elektriciteit op te wekken en water te ontzouten.  Het land voert vandaag 95 percent van zijn energiebehoeften in. Volgende week gaat een onderzoeksteam van het IAEA naar Jordanië om de zaak te beoordelen.
El Baradei keurde, in een zesdaagse rondreis in het Midden-Oosten, een voorlopig GCC-plan (Gulf Cooperation Council) goed voor gemeenschappelijk programma voor nucleaire energie. Het voorstel staat nog zijn kinderschoenen, aangezien een aantal landen nog afwacht hoe het Iraanse programma evolueert. 
De IAEA-voorzitter geeft hiermee een duidelijk positief signaal naar Arabische landen die kerntechnologie willen voor burgerlijke doeleinden omdat dit noodzakelijk is om vooruitgang te maken in hun samenleving. Maar El Baradei is ervan overtuigd dat kernwapens niet thuishoren in het nu al explosieve Midden-Oosten dat nu al twee kernmogendheden telt, beide trouwe bondgenoten van de Verenigde Staten: Pakistan en Israël.