Obama engageert zich voor een akkoord

De krachtigste toespraak in de plenaire sessie van vanochtend was die van de Braziliaanse president Lula. ‘Als er een akkoord is, en als het nodig is, zijn wij zelfs bereid bij te dragen aan een fonds voor de armste landen,’ zei Lula.

De EU

Vannacht is op initiatief van de EU een bijeenkomst doorgegaan van 26 wereldleiders, met de bedoeling om met deze “sherpa’s” – zoals de Zweedse premier Reinfeldt hen noemde - een voorstel van overkoepelend politiek akkoord te formuleren. Of dat de zaak vooruitgeholpen heeft is niet duidelijk.
Alleszins is de EU niet overgegaan tot een belofte om de emissies tegen 2020 met 30 procent te reduceren in plaats van 20 procent. Zowel Merkel als Barroso waren hiertegen gekant. Op dit ogenblik zijn de EU-staatshoofden die hier aanwezig zijn, in overleg. Een geplande persconferentie met premier Leterme werd hiervoor afgelast.

Lula

Lula was een van de genodigden op het overleg van gisteravond. In zijn toespraak zei hij hierover: ‘Ik had nooit gedacht dat ik zo’n beschamende voorstelling zou meemaken. Het leek een opbod tegen elkaar op om de engagementen naar beneden te halen. Het herinnerde mij aan de tijd dat ik syndicale leider was en we het opnamen tegen de multinationals. Maar het klimaat is geen business en de klimaatwijziging is geen probleem van geld, al is dat geld heel dringend nodig. Maar geld heeft het probleem nooit opgelost, niet in het verleden, niet nu, en niet in de toekomst. Dit is geen opbod van wie geld heeft tegen wie geen geld heeft.
Bovendien is dat geld, waarover het hier gaat, ook geen gunst. Het is de afbetaling van twee eeuwen industriële vervuiling. En het gaat over de bescherming van de meest kwetsbaren ten aanzien van een probleem dat ze zelf niet veroorzaakt hebben.’ En nadat hij nog eens had opgesomd wat Brazilië zal doen en wat al in wet verankerd is, besloot hij: ‘Ik ga hier iets voorstellen wat ik met mijn delegatie nog niet heb besproken, wat in het congres ook nog niet is besproken, maar wat voor mij wel duidelijk is: als het nodig is, is Brazilië bereid geld ter beschikking te stellen voor de ontwikkelingslanden in het VN-financieringsmechanisme, als we een globaal akkoord bereiken in Kopenhagen.’ Lula stelde wel: ‘Wij willen niet om het even welk akkoord ondertekenen. Als het niet lukt, is het beter opnieuw aan de slag te gaan. Maar ik geloof in God, en in mirakels. Misschien gebeurt er een mirakel, en dan wil ik deelzijn van het mirakel.’

Obama

De toespraak van Obama klonk mooi, maar was te algemeen en bevatte te weinig concrete engagementen om sceptici te overhalen. Het wantrouwen tegenover de VS is zo groot, omdat zij bij de onderhandelingen over het Kyotoprotocol eerst de doelstellingen naar beneden hielpen halen, en nadien het protocol weigerden te ondertekenen. Men wil duidelijk geen herhaling. Obama benadrukte daarom: wij staan achter een akkoord, en wij zullen dat naleven. Maar hij herhaalde vooral dat “iedereen moet meedoen”, en dan wordt vooral naar China gekeken. Op vlak van mitigatie hield Obama het bij 17 procent tegen 2020 in vergelijking met 2005 en 80 procent tegen 2050. Op vlak van financiering zei hij dat de VS zou den bijdragen aan de financiering van 10 miljard dollar tegen 2012 en in het pakket van 100 miljard dollar tegen 2020 voor adaptatie in ontwikkelingslanden. Maar nergens zegt hij meer specifiek welk aandeel de VS in dit pakket zal nemen, of het om hun “fair share” zal gaan of een peulschil.

Een akkoord of geen akkoord?
De hoop op een ambitieus akkoord als eindpunt van deze COP 15 is zo goed als opgeborgen. Een politiek akkoord, waaraan in de loop van 2010 wordt verder gewerkt, kan nog wel. Daarover zijn de laatste onderhandelingsuren ingezet. Zojuist heeft UNFCCC op een afgelaste persbriefing laten weten dat het nog een aantal uren kan duren., tot vannacht of tot morgen.  Martin Kaiser, politiek directeur van Greenpeace International, is ontgoocheld over de speech van Obama. Hij vindt een politieke verklaring maar niets en stelt dat dit proces wellicht zijn grenzen bereikt heeft: ‘Als zelfs de staatshoofden hier de knopen niet kunnen doorhakken, moeten we het misschien over een andere boeg gooien.’
Professor Jean-Pascal Van Ypersele loopt er vermoeid bij. Toch is het voor hem nog niet verloren. ‘Er kan nog iets uitkomen, het is te vroeg om te wanhopen. In Kyoto was het niet anders. In Bali heeft het ook tot de allerlaatste uren geduurd.’