Ontwikkelingshulp moet efficiënter en effectiever

Europa moet op het Third High Level Forum on Aid Effectiveness in Accra met één stem spreken en een voortrekkersrol spelen, vindt Bernard Petit, onderdirecteur-generaal bij de Europese Commissie voor Ontwikkeling en Relaties met de landen van Afrika, de Caraïben en de Stille Oceaan. Petit benadrukt met name het belang van meer coördinatie in de ontwikkelingshulp.
‘Op dit moment zijn in Tanzania, alleen in de sector gezondheidszorg, zeshonderd projecten in uitvoering die elk over minder dan een miljoen dollar beschikken. In Kenia houden twintig donoren zich bezig met de aankoop van medicijnen via dertien agentschappen. Als je dat in een schema uittekent, lijkt het meer op het bedradingsplan van een complexe elektrische installatie dan op een efficiënt en beheersbaar plan om zoveel mogelijk mensen aan zo goed mogelijke medicijnen te helpen. Het aantal bilaterale donoren is gestegen van zeven in de vroege jaren zestig tot 53 vandaag, en daar bovenop verschijnen er steeds meer zogenaamde verticale fondsen die zich met veel geld op één thema storten. Voor klimaatverandering alleen al zijn er al tien dergelijke fondsen, die allemaal grotendeels hetzelfde doen.’
De versnippering waarover Petit klaagt, treft vooral de armste landen die net de minste beheerscapaciteit hebben. De Wereldbank signaleert bijvoorbeeld dat Tanzania in 2005 niet minder dan 541 donormissies ontving. Dat is geen alleenstaand geval, zegt Daniel Ottolenghi, Chief Development Economist bij de Europese Investeringsbank: ‘In dertig van de armste ontwikkelingslanden ontvangen de overheden elke dag, het hele jaar rond, minstens één hulpmissie. Zij zijn meer bezig met het vervullen van de vereisten van de donoren dan met het uittekenen en realiseren van een eigen ontwikkelingsbeleid.’
Ook Akihiko Nishio, directeur Concessional Finance and Global Partnerships bij de Wereldbank, bevestigt dat de kosten voor de ontvangende landen niet langer in verhouding staan tot de hulp die ze krijgen. ‘In 1960 had een regering in een derdewereldland gemiddeld te maken met twaalf partnerlanden. Vandaag is dat gemiddelde opgelopen tot 32. Bovendien wordt de bestemming van het ontwikkelingsgeld in toenemende mate vastgelegd in het donorland of door de internationale donor, ook al zegt iedereen dat het belangrijk is om de landen in het Zuiden eigenaar te maken van hun eigen ontwikkelingsproces.’
Ook 11.11.11 signaleert dat er nog veel werk aan de efficiëntiewinkel is en verwijst daarvoor naar een recent OESO-rapport waaruit blijkt dat donoren niet vooruit zijn gegaan op het gebruik van de beheerssytemen van de partnerlanden, nochtans cruciaal om het eigenaarschap en de capaciteit van deze landen te verhogen. Er blijkt daarenboven geen link tussen de kwaliteit van deze beheerssystemen en het gebruik ervan. Zo heeft Mongolië kwaliteitsvolle  beheerssystemen, maar wordt slechts 17% van de hulp via deze systemen besteed. Rond voorspelbaarheid en het tegengaan van versnippering is er eensgezindheid over het belang hiervan, maar is de uitdaging deze wil te vertalen naar concrete engagementen. Positief is wel dat in Accra specifieke aandacht wordt besteed aan de situatie in fragiele staten. Alle betrokkenen erkennen dat de Verklaring van Parijs niet is aangepast aan hun situatie.
Lees een uitgebreide analyse van de Top in Accra in MO*57.