Opiumproductie daalt, maar cocaïnegebruik in Europa "alarmerend"

“Het drugsprobleem in de wereld is onder controle”, stelt UNODC-directeur Antonio María Costa. Die boude uitspraak stuit op kritiek van andere experts, maar de VN-instelling legt overtuigende statistieken voor. De wereld produceerde vijf procent minder opium in 2005. De oppervlakte waarop papaver werd geteeld, daalde zelfs met 22 procent, schrijft het UNODC in zijn Werelddrugsrapport 2006.

Opium, zelf een verdovend middel, is de grondstof voor heroïne en bestaat uit ingedikt papaversap.

Het succes is vooral te danken aan de landen van de Gouden Driehoek in Zuidoost-Azië. In 1998 werd daar nog op 160.000 hectaren papaver geteeld, vorig jaar was dat al gedaald tot 34.600 hectaren. In Birma, ooit de grootste opiumproducent ter wereld, daalde de oppervlakte papavervelden sinds 1998 met driekwart. Laos slaagde er vorig jaar in één klap in 72 procent van de papaverteelt te doen verdwijnen. En in Afghanistan, in 2005 goed voor bijna 90 procent van de wereldopiumproductie, daalden de cijfers voor het eerst sinds de val van de Taliban in 2005.

Het wereldaanbod aan cocaïne stabiliseert zich volgens het UNODC. De oppervlakte aan cocaplantages steeg vorig jaar met acht procent in Colombia, maar daalde in Bolivia en Peru.

De vooruitgang die de voorbije jaren geboekt werd, kan snel weer ongedaan worden gemaakt, waarschuwt het UNODC. Bijvoorbeeld als boeren in gebieden waar coca of papaver wordt aangebouwd, niet genoeg steun krijgen zodat ze voldoende kunnen verdienen met andere gewassen.

Aan de verbruikerskant is er minder positief nieuws. Het UNODC vindt dat het gebruik van cocaïne in Europa onrustwekkende proporties aanneemt. Europa telt nu ruim 3,5 miljoen gebruikers, en dat cijfer stijgt. In Spanje en Engeland snoof in 2003 respectievelijk 2,7 en 2,4 procent van de actieve bevolking cocaïne, in Nederland en België is dat ongeveer 1 procent - uitgaande van cijfers uit 2001 en 2004.

In Noord-Amerika gebruiken nog altijd 6,5 miljoen mensen cocaïne, maar dat aantal daalt. De VS blijven met 2,8 procent gebruikers onder de actieve bevolking wel nog altijd het cocaïneland bij uitstek.

Aan de opmars van amfetamines, een drugssoort die in de jaren 90 enorm in belang toenam, lijkt een einde gekomen. Het gebruik van marihuana neemt nog overal ter wereld toe. De meest gebruikte illegale drug wordt al in 176 landen geteeld. In België rookte in 2003 ongeveer 8 procent van de bevolking tussen 15 en 64 wel eens een joint, in Nederland was dat in 2001 6 procent. Veel hogere cijfers zijn er voor Canada en de VS (respectievelijk 12,6 en 16,8 procent in 2004). Daarmee doen de Noord-Amerikanen beter dan de inwoners van beruchte landen als Jamaica (10,7 procent in 2001) en Marokko (11,8 procent in 2002). Het UNODC waarschuwt dat marihuana gevaarlijker kan zijn dan tot hiertoe werd aangenomen, vooral de nieuwe soorten met een hoger gehalte aan verdovende stoffen.

Volgens het rapport telt de wereld ongeveer 200 miljoen gebruikers van illegale drugs - vijf procent van de wereldbevolking tussen 15 en 64. Ongeveer 162 miljoen van dat aantal kiest voor marihuana, 35 miljoen voor amfetamines, 16 miljoen voor opium en derivaten als heroïne en 13 miljoen voor cocaïne.

Er is wel kritiek op het werelddrugsrapport en op de analyse van UNODC-baas Costa. De stelling dat het drugsprobleem onder controle is, is “belachelijk”, zegt Ethan Nadelmann, directeur van de Alliantie Drugsbeleid, een organisatie in New York. “Dit rapport bewijst waarom dergelijke evaluaties door een onafhankelijke instantie moeten gebeuren, en niet door een in hoge mate gepolitiseerde instelling als het UNODC.”

“Het UNODC staat onder een enorme druk van zijn geldschieters in de VS”, zegt Tom Blickman, een drugsexpert van het Transnationaal Instituut in Amsterdam. “Het rapport lijdt onder de spanningen tussen het beleid van de UNODC, dat opkomt voor een streng controleregime, en experts die een open en eerlijk debat willen voeren over de efficiëntie van sommige aspecten van het huidige drugsbeleid.” (PD/MM)