Opvolging Arafat wordt machtsstrijd tussen gematigden en radicalen - analyse

Verschillende Oost-Europese persagentschappen en de Israëlische krant Ma’ariv melden dat Arafats vrouw Suha, die bij hem is in het Percy ziekenhuis bij Parijs, in het bezit is van een ‘politiek testament’. Dat zou Farouk Kaddoumi aanstellen als zijn opvolger aan het hoofd van het politieke comité van de PLO. Kaddoumi woont in Tunis en is momenteel ook in Parijs. Kaddoumi, een oudgediende in de PLO, weigert de Palestijnse Autoriteit in Ramallah te erkennen omdat hij de akkoorden van Oslo uit 1993 als verraad aan de Palestijnse zaak beschouwt.

Kaddoumi geldt als een tegenstander van Qorei en Abbas. Zijn benoeming als leider van de Fatah beweging zou inslaan als een bom. De hoop op een nieuwe dialoog tussen Israël en de Palestijnse Autoriteit zou meteen de grond worden ingeboord.

Dat Arafat als opvolger een man zou benoemen die de Oslo-akkoorden - ten slotte de basis van de Palestijnse Autoriteit - verwerpt, vervult politiek analist Ali Jirbawi van de Universiteit van Bir Zeit met afschuw. Maar Jirbawi doet de geruchten voorlopig af als onzin. Hafez Barghuouti, de uitgever van de populaire Palestijnse krant Al-Hayat al-Jadida kan het evenmin geloven. Farouk Kaddoumi is verleden tijd. Het is onmogelijk dat hij tussenbeide komt.

Ahmed Qorei ontkent het bestaan van een testament. En zelfs als het bestaat, is de consensus in Ramallah dat het document geen wettelijke basis heeft. Het zijn de leden van Fatah en de PLO die hun nieuwe leider aanwijzen, niet Arafat.

Het gerucht is bijzonder schadelijk voor Qorei en Abbas, beide gematigde politici die het vredesproces ondersteunen. Zij trachtten de verschillende Palestijnse facties, waaronder de fundamentalistische Hamas en Islamitische Jihad op één lijn te krijgen. Qorei en Abbas lopen op eieren, zegt Jirbawi. Ze moeten zeer voorzichtig zijn en mogen niet de indruk wekken dat ze stappen doen die Arafat niet zou zetten. Toen Abbas zich als premier te soepel toonde tegen de Israëli’s, zette zijn eigen Fatah-beweging hem af, met de steun van Arafat.

De opvolging van Arafat is een moeilijke evenwichtsoefening gezien het duale karakter van het Palestijnse leiderschap. Aan de ene kant zijn er de instellingen van de Palestijnse Autoriteit die zou moeten regeren over de Gaza en de Westelijke Jordaanoever. Aan de andere kant is er de PLO, die het hele Palestijnse volk beweert te vertegenwoordigen.

Veel leiders binnen de PA willen beide machtscentra in handen geven van één man, met name Abbas, meent analist Jirbawi. En dat is de reden waarom de wettelijke opvolgingsprocedure niet gevolgd zal worden. Die procedure stelt dat de voorzitter van de Palestijnse parlement Rawhi Fatouh de fakkel overneemt voor maximum 60 dagen. Daarna worden er verkiezingen uitgeschreven.

Jirbawi voorspelt dat de Palestijnse wet zal aangepast worden en dat het parlement Abbas zal aanstellen als nieuwe voorzitter. Ofwel blijft de situatie zoals nu - zonder leider van de Palestijnse Autoriteit. Het excuus zal zijn dat verkiezingen onmogelijk zijn omwille van de bezetting door Israël.

De positie van Hamas blijft een groot vraagteken. De beweging heeft veel steun gewonnen tijdens intifada van de jongste vier jaar en ze lijkt dat dividend te willen omzetten in politieke invloed. Hamas is voorstander van verkiezingen - opmerkelijk, gezien het feit dat ze de stembusslag in 1996 boycotte uit protest tegen de Oslo-akkoorden.

Ghazi Hamad, de uitgever van het belangrijkste weekblad al-Risala in Gaza denkt echter dat Hamas niet aan de macht kan deelnemen. De Palestijnse Autoriteit en Fatah zullen nooit opschuiven richting Hamas. Zij hebben de macht, zij controleren al de instellingen en ze zullen hetzelfde beleid nastreven nadat Arafat sterft. (MM)