Politiek proces drijft spanning tussen VS en Venezuela op

De vier aangeklaagden, leden van de kiesvereniging Súmate, worden beschuldigd van samenzwering om de republikeinse regeringsvorm van de staat te vernietigen. Eén van hen, María Corina Machado, kreeg bij een bezoek aan het Witte Huis in mei de kans om kort met de Amerikaanse president George W. Bush te praten. Naast Machado staat nog een andere directeur van Súmate terecht, Alejandro Plaz, en twee medeplichtigen uit de groepering.

Súmate ontving de voorbije jaren 53.400 dollar van de National Endowment for Democracy (NED), een Amerikaanse niet-gouvernementele organisatie die gefinancierd wordt door het Amerikaanse parlement. Met het geld voerde Súmate een campagne die de Venezolaanse president Hugo Chávez dwong de voortzetting van zijn mandaat afhankelijk te maken van een volksraadpleging. Bij het referendum in augustus vorig jaar haalde Chávez 59 procent van de stemmen.

Volgens de aanklacht heeft Súmate de wet overtreden door buitenlandse financiering in te zetten voor binnenlandse politieke doeleinden. Als de rechter die redenering volgt, kunnen Machado en zijn kompanen veroordeeld worden tot gevangenisstraffen van acht tot 16 jaar.

Súmate is nog altijd een luis in de pels van de Venezolaanse regering. Momenteel voert de groep campagne tegen de manier waarop de Nationale Verkiezingsraad de lokale verkiezingen van 7 augustus en de voor december voorziene parlementsverkiezingen heeft georganiseerd.

Volgens de Amerikaanse regering gaat het om een politiek proces. De rechtszaak vormt gewoon een onderdeel van een campagne van de Venezolaanse regering om het middenveld te intimideren en mensen te beletten hun democratische rechten uit te oefenen, verklaarde een woordvoerder van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken op 8 juli. Op die dag verklaarde een Venezolaanse rechter de aanklacht tegen de vier ontvankelijk. Ook de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch oordeelde dat het Venezolaanse gerecht instemt met de vervolging van politieke tegenstanders door de regering.

Caracas en Washington leven al sinds januari vorig jaar in diplomatieke onmin, al levert Venezuela de Amerikanen elke dag 1,5 miljoen vaten olie. De linkse Venezolaanse president Hugo Chávez heeft Washington er al herhaaldelijk van beschuldigd plannen te beramen om hem omver te werpen of zelfs te vermoorden. Washington vindt dat Venezuela een destabiliserende factor is in Latijns-Amerika. Volgens de Amerikanse minister van Defensie Donald Rumsfeld groeit er een subversieve as tussen Cuba and Venezuela.

Beide landen gieten steeds opnieuw olie op het vuur. Chávez is het spiegelbeeld geworden van Fidel Castro, stelde de voormalige Amerikaanse onderminister van Buitenlandse Zaken Otto Reich onlangs in een interview met El Universal, een krant in Caracas. Venezuela is een dochtermaatschappij van Cuba. Reich haalde ook uit naar recente wapenaankopen van Venezuela in Rusland en Spanje. Er is niet veel verbeeldingskracht voor nodig om te denken dat die kunnen ingezet worden tegen de buurlanden.

De Venezolaanse analist Carlos Romero denkt dat de Amerikaanse steun voor Súmate-leidster Machado een testballon is om het experiment Violeta Chamorro te herhalen in Venezuela. In 1990 slaagde de Nicaraguaanse oppositieleidster Chamorro er met de steun van de VS in de regering van het linkse Sandinistische Bevrijdingsfront te verslaan bij verkiezingen.

Chávez is sinds zijn ambtsaanvaarding in 1999 nog nooit ontvangen op het Witte Huis. Na haar onderhoud met president Bush verklaarde Machado dat ze gepraat hadden over de tendens van de Venezolaanse regering om de principes van de democratie en van de rechtsstaat te schenden. (PD)