Protest tegen illegaal grootgrondbezit lokt felle repressie uit

De landhervormingsbeweging heeft al in 23 gebieden in de provincies
Lamphun, Chiang Mai en Chiang Rai gronden bezet. Aan die acties nemen tot
hiertoe zo’n vierduizend boeren deel. Net als in Brazilië zijn die
bezettingen een collectief gebeuren - soms komen er tot 200 boerenfamilies
samen om uitgekozen landerijen in bezit te nemen. Maar de eigenaars laten
de arme boeren niet zomaar begaan. In juni werd in Chiang Mai een activist
vermoord; een andere boerenleider verdween na een mislukte aanslag. De
voorbije weken ontsnapten nog vier andere activisten aan moordaanslagen.

De landhervormingsbeweging verzet zich tegen een sluipend
concentratieproces waarbij steeds meer land in handen van rijke families
komt. Er wordt niet alleen openbaar land verkocht aan vermogende mensen
met goede relaties, zelfs grond die eigenlijk door de Dienst voor
Landhervorming zou moeten worden verdeeld onder arme boeren, komt via
corrupte praktijken in het bezit van de rijke elite, zegt Serbsakun
Kidnukorn van de Vergadering van Boeren uit het Noorden. Die boerenvakbond
organiseert landloze en arme boeren in het noorden van het land.

Het landbezit in Thailand is veel ongelijker verdeeld dan in de meeste
andere Aziatische landen. Volgens een studie uit 2000 bezit 90 procent van
de bevolking minder dan 0,16 hectare. De rijkste 10 procent van de Thais
kunnen rechten doen gelden op gemiddeld 16 hectaren.

In de regio Lamphun zorgt die situatie voor veel conflicten, wat de
provinciale overheid een comité deed oprichten om de zaak te onderzoeken.
Volgens professor Anan Ganjanapan van het Regionaal Centrum voor Sociale
Wetenschap en Duurzame Ontwikkeling aan de universiteit van Chiang Mai
bleek daaruit dat 80 tot 90 procent van het grootgrondbezit in de streek
illegaal werd verworven. Maar de provinciale overheid treedt niet op -
daarmee zou ze haar eigen ambtenaren die de overdracht van de
eigendomtitels hebben goedgekeurd, in verlegenheid brengen.

Een ander probleem is dat de officiële herverdeling van land onder arme
Thais tergend traag verloopt. Begin juli gaf Pisarn Kuwalairat,
secretaris-generaal van de Dienst voor Landhervorming, toe dat rijke
landeigenaars erin slagen het proces stokken in de wielen te steken. Zijn
dienst bestaat al bijna 30 jaar, maar heeft arme boeren in Thailand nog
geen derde toegekend van de bijna 10 miljoen hectaren die voor herverdeling
in aanmerking komen.

Het is precies dat gebrek aan daadkracht van de overheid en de
administratie voor Landhervorming dat de arme en landloze boeren ertoe
aanzet braakliggende gronden te ‘kraken’, zeggen experts.

Thailand telt meer dan een miljoen landloze boeren en nog eens een miljoen
kleine boerenfamilies die niet genoeg grond hebben ervan te kunnen leven.
Landbezetting zijn geen nieuw actiemiddel in Thailand. De eerste
bezettingen van ongebruikte landerijen gaan terug tot 1975. De in 1997 kort
na het uitbreken van de Aziatische crisis opgerichte
landhervormingsbeweging begon het wapen systematisch in te zetten.

Volgens de Thaise wet kan de staat de eigendomsrechten op een stuk
landbouwgrond herroepen als het vijf of 10 jaar braak heeft gelegen. Bij
veel bezette akkers is dat het geval - ze werden in de jaren 80 gekocht
door zakenlui die er een belegging in zagen, en daarna gebruikt als
onderpand om kredieten los te krijgen. Door de crisis van eind de jaren 90
zijn de banken nu in veel gevallen eigenaar geworden van de gronden.