Rebellen hebben barslechte mensenrechtenreputatie

De internationale troepen die sinds zondag in Haïti zijn, laten toe dat mensen die in het verleden de mensenrechten hebben geschonden delen van de hoofdstad zijn gaan controleren, stelt Amnesty. De buitenlandse troepen (voorlopig Amerikanen, Fransen en weldra ook Chilenen) geven weinig teken van verzet tegen de controle die rebellen over de hoofdstad, klaagt Human Rights Watch. Amnesty vreest dat de rebellen ex-militairen en paramilitairen ronselen die veroordeeld zijn voor gruweldaden maar zondag ontsnapten uit de Nationale Gevangenis van Port-au-Prince.

Beide mensenrechtengroepen wijzen op de barslechte reputatie van de rebellen die president Jean-Bertrand Aristide verdreven. Hun leiders tellen enkele van de ergste mensenrechtenschenders in Haïti, zegt Joanne Mariner, onderdirecteur van de Amerikaanse afdeling van Human Rights Watch. Het zou onverantwoordelijk zijn als de internationale gemeenschap hen macht geeft. Dat zou een recept zijn om het geweld te laten voortduren.

Amnesty toonde zich donderdag erg bezorgd over de schuchtere onderhandelingspogingen van de Haïtiaanse oppositie en mogelijk ook de Amerikanen met de rebellen. De Amerikaanse regering verklaarde dat ze niet zal onderhandelen met bekende mensenrechtenschenders en dat de rebellen geen rol zullen spelen in de toekomstige onderhandelingen, maar woensdag bracht Philippe toch een bezoek aan de Amerikaanse ambassade. Over de aard van de gesprekken is niets bekend. De ongewapende oppositie, verenigd in de Democratische Convergentie, had een ‘cordon sanitaire’ afgekondigd rond rebellenleider Guy Philippe. Maar verschillende sleutelfiguren uit de oppositie hebben de laatste dagen vergaderd met Philippe.

Philippe heeft zijn kwalijke reputatie opgebouwd als politiechef en als banneling. Voor 2000 knapte hij een reeks vuile karweitjes op als politiechef in Dalmas en Cap-Haitien. Hij zou in die periode ook betrokken zijn bij drughandel. Na een afgebroken couppoging tegen Aristide in 2000 vluchtte hij naar de Dominicaanse Republiek. HRW en Amnesty geloven dat hij de man is achter de aanvallen die ex-soldaten de afgelopen twee jaar uitvoerden tegen agenten en regeringsleden vanop Dominicaans grondgebied.

Wat de HRW en Amnesty vooral dwarszit, zijn Philippes banden met Louis Jodel Chamblain, een voormalige legerofficier die de nummer twee was van FRAPH, een paramilitair doodseskader dat honderden Aristide-aanhangers vermoordde. Chamblain werd bij verstek veroordeeld tot levenslang voor de moord op zakenman en Aristide-aanhanger Antoine Izmery in 1993 en een slachtpartij in de stad Gonaives in 1994. De Amerikaanse inlichtingendienst CIA bracht hem ook in verband met de moord op minister van Justitie Guy Malary in 1993.

Chamblain is nu een adviseur van Philippe, net als Jean Pierre Baptiste, ook bekend als Jean Tatoune. Die werd opgesloten voor zijn aandeel in het bloedbad in Gonaives in 1994 maar werd vorig jaar bevrijd door een anti-Aristide bende .

De veroordeling van deze mensen gaf de Haïtianen hoop dat de spiraal van politiek geweld voor het eerst in hun geschiedenis doorbroken was. Die hoop dreigt nu te worden verraden, zegt Amnesty.