Repatriëring bootvluchtelingen teken van lichte dooi tussen VS en Cuba?

De 15 gerepatrieerde Cubanen waren vorige week met een gekaapte boot vertrokken uit de Oost-Cubaanse provincie Camagüey, maar werden onderschept door de Amerikaanse kustwacht voor ze in de VS konden aanmeren. De Cubaanse autoriteiten hebben de Amerikaanse regering beloofd dat de 15 niet zullen worden gestraft voor illegaal vertrek van het eiland. De kapers zullen zich wel moeten verantwoorden voor diefstal en kidnapping, maar daarbij zal rekening worden gehouden met de uitzonderlijke omstandigheden van de misdaad. De straffen zullen niet hoger uitvallen dan 10 jaar. Die waarborgen bleken voldoende voor de VS om de 15 terug te sturen. In april liet Havana nog drie kapers van een veerboot terechtstellen.

Cuba en de VS hebben in 1994 en 1995 bilaterale migratieakkoorden ondertekend die de emigratie uit Cuba via veilige, legale en ordelijke kanalen moet doen verlopen. De VS hebben zich geëngageerd elk jaar 20.000 visums uit te reiken aan Cubanen die hun land willen verlaten en andere vormen van immigratie uit Cuba tegen te gaan. Toch blijft in de VS nog altijd een regel van kracht die Cubaanse vluchtelingen automatisch asiel verleent als ze erin slagen voet op Amerikaanse bodem te zetten. In het begin van de jaren 90 waagden duizenden Cubanen om die reden de oversteek naar de VS met scheepjes en vlotten die nauwelijks zeewaardig waren. James Cason, het hoofd van de Amerikaanse Belangensectie in Havana (de officieuze ambassade), verklaarde maandag via de Cubaanse televisie dat de VS vasthouden aan de migratieakkoorden en geen begrip hebben voor Cubanen die vliegtuigen of schepen kapen om zo in de VS te raken.

Gematigde dissidenten zijn tevreden dat Washington en Havana in elk geval over het thema migratie weer tot overeenstemming kunnen komen. Volgens Elizardo Sánchez van de Cubaanse Commissie voor Mensenrechten en Nationale Verzoening is een dergelijke verstandhouding ook mogelijk op andere terreinen - bijvoorbeeld in de strijd tegen de drugshandel en de milieubescherming. Sánchez benadrukt wel dat er niets verandert aan de fundamentele reden waarom zoveel Cubanen hun land willen verlaten. Volgens hem is dat het falen van het totalitaire model, dat armoede en wanhoop heeft veroorzaakt.

Na de terechtstelling van de drie kapers in april keken Cubaanse kandidaat-emigranten de kat een tijdlang uit de boom, maar aan dat afwachten is nu een einde gekomen. Vorige week probeerden ook in het westen van Cuba drie gewapende mannen een vissersboot te kapen om naar de VS te kunnen vluchten. Die poging mislukte; de drie mannen kwamen in onduidelijke omstandigheden om het leven.