Rice en Gates oneens over Iraanse rol in Irak

In een interview met de Washington Post zei David Satterfield, een hooggeplaatste adviseur van Rice en coordinator voor Irak, dat Iran moeite deed om de spanningen in Irak  te verminderen. Satterfield zei dat de verminderde activiteit van het Mahdi-leger “toe te schrijven is aan de Iraanse politiek” en het gevolg is van beslissingen “op het hoogste niveau”. De Amerikaanse ambassadeur in Irak, Ryan Crocker, treedt hem daarin bij en zegt dat de plotse kalmte van de Mahdi-milities niet kan worden verklaard zonder betrokkenheid van Iran.
De positieve inschatting van de Iraanse rol in Irak botst met de visie van minister van Defensie Gates. Op de vraag of hij weet had van een constructieve rol van Iran antwoordde hij “nee, nog niet”. Gates zag vooral het succes van de Amerikaanse militaire operatie en het heersende staakt-het-vuren als oorzaken voor de daling van het aantal aanslagen.
Het meningsverschil is symptomatisch voor een de manier waarop Gates en Rice de politiek tegenover Iran op lagere termijn zien. Rice en haar ministerie van Buitenlandse Zaken neigen ertoe om Iran niet langer als een absolute vijand te behandelen, terwijl Gates op Defensie vasthoudt aan de achterdochtige positie van de regering Bush.
Begin december liet de minister van Defensie zich nog erg bitter uit over de rol van Iran. “Overal waar je kijkt zie je de betrokkenheid van Iran in pogingen om onstabiliteit en chaos te brengen, ongeacht de strategische waarde of het bloedvergieten onder onschuldige burgers”, zei hij op een toespraak in Bahrein. Mogelijk was die retoriek bedoeld om druk op Iran te houden na het rapport van de Amerikaanse veiligheidsdiensten waarin gesteld werd dat Iran al sinds 2003 het atoomprogramma had opgegeven.
Verschillend perspectief
 
De positieve houding van het ministerie voor Buitenlandse Zaken is waarschijnlijk beïnvloed door Iraanse politici en ambtenaren die nauw samenwerken met de Amerikaanse en al maanden benadrukken dat Iran meehelpt om de militie in toom te houden.
De strengere houding van het ministerie van Defensie heeft mogelijk te maken met een ander perspectief op de zaken. Het ministerie krijgt informatie van de militaire bevelvoerders in Bagdad, die nog steeds te maken hebben met geregelde aanvallen door de Mahdi-milities in de provincies Qadisiyah, Babil and Dhi Qar. Een recente analyse van het Pentagon besloot dat Iran nog steeds betrokken is bij wapenleveringen aan de rebellen.
Het is niet de eerste keer dat ministeries onder president Bush een verschillend beleid uitstippelen en de president heeft niet de gewoonte om tussenbeide te komen. Mogelijk blijven de ministeries vanuit hun eigen visie verderwerken tot nieuwe ontwikkelingen de verschillen uitvlakken. Maar het meningsverschil vormt een nieuwe, moeilijke factor in de al erg complexe Amerikaanse houding tegenover Iran en Irak.