Runderpest is uitgeroeid

Volgend jaar verwacht de FAO de officiële verklaring dat de runderpest, een ziekte die in een groot deel van de twintigste eeuw niet te stuiten leek, is uitgeroeid.
Runderpest is een virus dat zich verspreid via runderen, buffels, jaks en gedomesticeerde dieren. Hoewel mensen de ziekte niet kunnen krijgen, zijn de gevolgen van de runderpest voor mensen vaak net zo dodelijk als voor dieren.
“Je kunt gerust stellen dat deze prestatie, het uitroeien van de runderpest, vergelijkbaar is met het uitroeien van de pokken bij de mens”, zegt Juan Lubroth van de FAO. “Het is pas de tweede keer dat een ziekteverwekker van de aarde verdwenen is door menselijke inspanningen. De pokken zijn sinds 1980 officieel uitgeroeid.”
“De runderpest was een verwoestende ziekte. Besmette dieren stierven binnen zeven dagen een ellendige dood. Of het nu om een kudde van honderd of duizend dieren ging, ze gingen allemaal dood. Deze ziekte is eeuwenlang een grote plaag geweest voor de landbouw.”

Piek

De FAO zegt dat uitbraken van runderpest al beschreven werden in de Romeinse tijd. Voedseltekorten die ontstonden door opeenvolgende epidemieën in de achttiende eeuw, droegen bij aan de onrust die leidde tot de Franse Revolutie in 1789.
De ziekte piekte in de jaren twintig van de vorige eeuw, toen zij zich verspreidde van Scandinavië naar Afrika en de Filipijnen in Azië. Ook waren er toen uitbraken in Brazilië en Australië. Ondanks de komst van een sterk vaccin, kwam de epidemie in de jaren tachtig nog steeds voor in Zuid-Azië, het Midden-Oosten en Afrika.
“In 1983 en 1985-86, gingen er een half miljoen dieren dood in Nigeria”, zegt Walter N. Masiga, voormalig directeur van het Inter-African Bureau for Animal Resources (IBAR) van de Afrikaanse Unie. “Het verlies bedroeg meer dan twee miljard euro. Dit ene voorbeeld laat de impact van de ziekte goed zien. Veel Afrikanen zijn afhankelijk van hun vee. Het is een mobiele bank - omdat het hun enige bezit is - hun voedsel en bron van inkomsten. Zonder vee zijn ze nergens.”

Wereldwijde campagne

Terwijl sommige landen besloten te vaccineren tegen de pest, overleefde het virus in andere landen. Daardoor kon de ziekte van tijd tot tijd opnieuw uitbreken. In 1994 lanceerde de FAO daarom in samenwerking met andere organisaties, het Global Rinderpest Eradication Programme. Dit programma moest nationale en regionale activiteiten coördineren en laten uitmonden in een systematische, wereldwijde campagne tegen de ziekte.
Via het programma werd de verspreiding van de ziekte in kaart gebracht, kregen boeren voorlichting over de herkenning van de ziekte en werd technische ondersteuning geboden bij het opstellen van regels en rampenplannen.
Stap voor stap werd de ziekte verzwakt, tot het punt waar we nu zijn: de laatste uitbraak was in 2001 in Kenia. “Er is geen runderpest meer in het wild”, zegt Lubroth. “We hadden de deadline voor uitroeiing van de ziekte op 2010 gesteld. Omdat sommige landen achterlopen met het indienen van hun dossier, wat nodig is om erkend te worden als runderpestvrij, kan de officiële verklaring echter iets later komen.”