Serviërs woedend om vrijspraak Kosovaarse Haradinaj

Volgens president Boris Tadic heeft het Joegoslaviëtribunaal in De Haag nu “alle geloofwaardigheid verloren”. Eerste minister Vojislav Kostunica zei dat de vrijspraak toont “dat het tribunaal een politiek instrument is om te verzekeren dat wie misdaden tegen de Serviërs begaan heeft officieel onschuldig verklaard kan worden.”

Het tribunaal sprak Haradinaj en zijn medewerker Idriz Balaj vorige week donderdag vrij van misdaden tegen de menselijkheid, inclusief de moord op veertig Serviërs en Roma, foltering en verkrachting in Dukadjin in noor-west Kosovo in 1998. Op dat moment was Haradinaj bevelhebber in het Kosovaarse Bevrijdingsleger (KLA).

Haradinaj werd vrijgesproken bij gebrek aan bewijs. De voorzitter van het tribunaal, Alphons Orie, gaf toe dat het proces sinds het begin in maart 2007 met “aanzienlijke moeilijkheden” te maken kreeg, met name de terughoudendheid van meer dan tachtig getuigen om voor de aanklager te getuigen, ondanks beschermende maatregelen. Vier getuigen weigerden helemaal en twee anderen stierven in verdachte omstandigheden voor ze konden verschijnen op het proces. “Veel getuigen gaven angst op als reden om niet te verschijnen… dit tribunaal realiseert zich dat er het een moeilijke situatie is voor getuigen in Kosovo”, zei Orie.

Serviërs woedend

Voor de Kosovaarse Serven betekent de vrijspraak een nieuwe vernedering na de eenzijdige Kosovaarse onafhankelijkheidsverklaring. “Dit is zeker teleurstellend voor de Serviërs”, zei de Servisch-Kosovaarse leider Oliver Ivanovic op B92 TV in Belgrado. “Haradinaj schreef twee boeken over zijn rol als bevelhebber in Dukadjin. Die vormen op zich al genoeg bewijs. En de moorden op belangrijke getuigen zijn ook al indirect bewijs voor zijn schuld.”

Ook Simo Spasic, hoofd van de Alliantie van de Families van Verdwenen Serven in Kosovo,  is erg teleurgesteld. “Dit is een nieuwe steek in onze harten”, zegt hij. “Haradinaj zal in Pristina als een held verwelkomd worden, terwijl delen van Kosovo door hem etnisch gezuiverd zijn van Serviërs en anderen niet-Albanezen.”

Oneerlijk proces

“Het tribunaal moest een belangrijke en historische rol spelen om de politieke elites en de bevolking te confronteren met het thema van oorlogsmisdaden”, zei de Servische aanklager voor oorlogsmisdaden Vladimir Vukcevic op een persconferentie. “Maar in het geval van Haradinaj werd de beschuldigde voortijdig vrijgelaten en werd een getuige  gedood in een auto-ongeluk en een andere neergestoken. Tientallen getuigen vrezen voor hun leven en er kan dus geen zaak opgebouwd worden.” Vukcevic verwijst naar de voorlopige vrijlating van Haradinaj in juni 2005 tot aan het begin van het proces in maart 2007.

Volgens mensenrechtenactiviste Natasa Kandic kon de aanklager zich om verschillende niet adequaat voorbereiden op het proces. “Getuigen werden zwaar onder druk gezet en de VN-administratie in Kosovo deed weinig om ze veilig te stellen. Twee stergevallen onder de getuigen werden niet onderzocht. Maar ook Servië van zijn kant deed weinig om voldoende bewijsmateriaal te voorzien.”

De uitspraak kan belangrijke gevolgen hebben voor het proces van de meest gezochte beschuldigden Ratko Mladic en Radovan Karadzic. “Het tribunaal verliest nog meer geloofwaardigheid in Servië”, zegt Rasim Ljajic, de Servische ambtenaar die verantwoordelijk is voor de samenwerking met het tribunaal. Servië staat onder zware druk om de twee uit te leveren. Ze zijn beschuldigd van een genocide waarbij ongeveer zevenduizend mannen en jongens vermoord werden in Srebrenica in 1995.