Shona-kunst lijdt onder Mugabe

Sinds president Mugabe in 2000 blanke boeren van hun erf begon te jagen, ging het echter bergaf met de shona-kunstenaars. ‘Vroeger kon iedere amateur-beeldhouwer een stuiver bijverdienen door zijn beelden op marktjes te verkopen aan toeristen, maar sinds de problemen in dit land, blijven de toeristen weg’, zegt Joost Berckx van Wereldbeeld, die al twaalf jaar kunst verhandelt uit Zimbabwe. ‘Bovendien heeft Mugabe twee jaar geleden alle openbare marktjes verboden.’
De kunstenaars uit Harare trokken zich terug op private domeinen, waar ze nu hun beelden tentoonstellen. Je vindt er heel wat rond de luchthaven. Alleen artiesten met een afzet in het buitenland kunnen nog behoorlijk leven van hun beitel. De anderen verpauperden, samen met de rest van de bevolking die zonder werk viel. Beeldhouwen is vandaag een wel erg dure bezigheid geworden, aangezien de grondstof- en benzineprijzen de pan uitswingen. Berckx: ‘Schuurpapier is duur, boenwas is onbetaalbaar geworden en gereedschap onvindbaar.’
Een liter benzine kost in Zimabwe tussen de 150 en 200 miljoen Zimdollar, of omgerekend een tot anderhalve dollar. Dat maakt het voor alleenstaande beeldhouwers aartsmoeilijk om nog naar de steengroeve te rijden, weet Celia Winter-Irving, die in Zimbabwe een documentaire voorbereidt over de wereldberoemde Tengenenge Sculpture Village, een kunstenaarscollectief annex steengroeve.
Voor buitenlandse kopers is het risky business geworden om shonakunst te verhandelen, weet Berckx. De koopwaar exporteren uit een door inflatie en corruptie aangewreten land is een huzarenwerk. Berckx: ‘Begin mei is hier een container toegekomen waar we ruim twee jaar op gewacht hebben, onder meer omdat de nationale bank onze exportdocumenten voor haar eigen container gebruikt had.’