Subtiel racisme in hoger onderwijs

De discriminatie gebeurt vaak erg subtiel. ‘Allochtone studenten durven niet altijd klacht in te dienen of er over te spreken omdat ze niet zeker zijn van hun stuk’, zegt Nele Spaas van het Steunpunt voor Allochtone Meisjes en Vrouwen (SAMV vzw). ‘Profs en docenten staan racistisch gepraat vaak toe en zijn zich er niet altijd van bewust welke gevolgen dit voor allochtonen kan hebben. Ook dekken de leerkrachten elkaar vaak in.’
Medestudenten zijn verre van onschuldig. In zwartboek vertelt Fatma welke moeilijkheden zij heeft met haar klasgenoten. ‘Soms stappen ze gewoon weg als ik iets vertel. Tijdens groepswerken luisteren ze niet altijd, zelfs als het over materie gaat waar ik meer vanaf weet. Ze beseffen niet wat voor impact dat heeft. Tegenwoordig ga ik liever niet naar de les.’

Racismekampioen

‘In zwartboek getuigen enkele studenten over hoe ze in contact kwamen met discriminatie op hun school. In witboek proberen we enkele oplossingen te bieden’, zegt Spaas, die zelf meewerkte aan de publicatie. ‘Discriminatie is in België verboden. In de Eurobarometer zijn we echter koplopers als het gaat over racisme. Zo is 22% van de respondenten ronduit tegen diversiteit.’
Er zijn verschillende meldpunten tegen discriminatie en racisme en ook de ombudsdienst kan aanspreekbaar zijn voor dit soort klachten. Toch hebben zij niet de volledige bevoegdheid om in te grijpen, laat staan voor een rechtzetting of tuchtprocedure te zorgen. Spaas: ‘Wij vragen een duidelijke klachteninstantie die daar wel voor kan instaan. We eisen ook nultolerantie inzake discriminatie en racisme.’

Anonieme punten

Een van de maatregelen die in witboek wordt voorgesteld is de anonieme quotatie op schriftelijke examens. Aan de universiteit van Leeds, in het Verenigd Koninkrijk, wordt deze techniek al toegepast. Uit onderzoek blijkt dat allochtone studenten hierdoor tot 12% hoger scoren.
Veel allochtone studenten klagen over het feit dat ze oneerlijk gequoteerd worden of op basis van irrelevante criteria punten verliezen. In ‘zwartboek discriminatie’ doet Yasser zijn verhaal. Hij geraakte na een volgens hem goed mondeling examen Engels maar met de hakken over de sloot.
‘De examenvragen vlotten erg goed, op het einde vroeg de prof mijn mening over de evolutie leer van Darwin. Ik antwoordde dat ik het jammer vond dat het Darwinisme als enige werd meegegeven op school, waardoor het niet meer kritisch bekeken wordt. De prof was duidelijk niet tevreden met dat antwoord en lachte me uit.’

Nationalistische studenten

‘Veel allochtone studentenverenigingen worden niet erkend, dat is schrijnend als je weet dat de Nationalistische Studenten Vereniging (NSV) nu wel erkend wordt en financiële steun krijgt’, vindt Spaas. Volgens haar zou ook het curriculum moeten doorgelicht worden. ‘In veel cursussen triomfeert het eurocentrisme. Hierin wordt de superioriteit van het Westen uitgedrukt.’