Is teveel China schadelijk voor Zambiaanse economie?

”Dit zal de economische ontwikkeling in ons land een grote impuls geven”, zei de Zambiaanse president Levy Mwanawasa toen zijn Chinese ambtsgenoot Hu Jintao in februari op bezoek kwam en een reeks toezeggingen deed. In ruil voor het cadeaupakket heeft de Zambiaanse regering voor Chinese investeerders een speciale economische zone gesticht in Chambishi, een stadje ten noorden van de hoofdstad Lusaka. Chinese bedrijven moeten geen taksen betalen voor import en toegevoegde waarde.
De leider van Zambia’s grootste oppositiepartij Patriotic Front, Michael Sata, veroordeelt de voorkeursbehandeling die China krijgt. “China zuigt ons uit. We worden armer omdat zij al onze rijkdom nemen”, zegt hij. “Je overspoelt het land gewoon met mensen in plaats van investeringen, en de regering springt erop. We moeten erg voorzichtig zijn, want als we hun gang laten gaan, zullen we ons dat beklagen.”
Sata wordt ervan verdacht de kwestie te gebruiken voor eigen politiek voordeel, maar ook andere Zambianen hebben hun twijfels. Guy Scott, parlementslid voor Centraal-Lusaka, is ervan overtuigd dat het China alleen om de eigen economische belangen gaat. Zambia heeft veel mineralen en sommigen vrezen dat er geen voorzieningen zijn om een deel van de winst te doen terugstromen naar Zambia zelf.
“De Chinese investeringen betekenen weinig door de slechte werkomstandigheden in de meeste fabrieken met Chinese eigenaars”, vindt de leider van de Zambiaanse mijnvakbond (MUZ), Raymond Mbulo. “De meeste Chinese bedrijven betalen hun Zambiaanse werknemers amper 200.000 kwacha, of 50 dollar (38 euro), per maand. Zambia kan alleen profiteren van de Chinese investeringsakkoorden als de regering de speciale voorwaarden herziet.”
Voor het Chinese staatsbezoek had het hoofd van de Koepel van Vrije Vakbonden in Zambia (FFTUZ), Joyce Nonde, aangedrongen op een ontmoeting tussen de Chinese president en de vakbonden. Hu beëindigde zijn driedaagse bezoek evenwel zonder het woord arbeidsomstandigheden zelfs maar in de mond te nemen.
De Zambiaanse president heeft oppositieleiders en andere critici gewaarschuwd dat ze Chinese bedrijven niet mogen bekritiseren. Het Patriotic Front van Sata mocht zich tijdens het staatsbezoek niet vertonen.