Toegetakelde tv-sterren schokken Roemeense tv-kijkers

De foto’s van bont en blauw geslagen popsterren en tv-presentatoren kwamen uit een ophefmakende tentoonstelling in Boekarest die vorige week afliep. Stichting Sensiblu, een Roemeense hulporganisatie, slaagde ermee in de grote Roemeense kranten en op verscheidene tv-zenders een debat op gang te brengen over huiselijk geweld.
“Campagnes waren er al langer”, zegt Cristina Horia, de directeur van Sensiblu. “Maar nu beginnen de media er echt aandacht aan te besteden.”

“Normale problemen”

En dat is nodig. In veel Roemeense gezinnen horen klappen voor vrouwen er gewoon bij. Meer dan een vijfde van de Roemeense vrouwen is al eens door hun partner aangevallen, en 63 procent daarvan werd geregeld mishandeld, zo blijkt uit een studie uit 2008 van het Centrum voor Stedelijke en Regionale Sociologie in Boekarest. Meer dan de helft van de slachtoffers blijft bij hun partner, en de belangrijkste reden daarvoor is dat veel vrouwen ervan uitgaan dat geweld tot de “normale problemen” hoort waarmee gezinnen af te rekenen hebben.
Roemenië heeft sinds 2003 een wet die geweld in het gezin strafbaar maakt, maar een coalitie van niet-gouvernementele organisaties die rond het probleem werken, wil dat de wet wordt bijgevijld. Hun amendementen worden later dit jaar in het parlement besproken. “De wet is er, maar de slachtoffers en de hulporganisaties schieten er niet veel mee op”, zegt Horia. “Het grootste probleem is de uitvoering. Sinds 2003 hebben we nog maar één geval meegemaakt waarbij de mogelijke maatregelen tegen de dader volledig werden ingezet.”
De wet laat ook geen preventieve maatregelen toe. De politie mag geen huis binnen zonder de toestemming van de eigenaar, en dat is meestal de man. Een ander zeer punt is het gebrek aan opvangmogelijkheden. De wet geeft slachtoffers en hun kinderen het recht zeven tot zestig dagen op een veilige plek te verblijven waar ze ook juridisch advies kunnen krijgen, maar vooral op het platteland zijn er nauwelijks opvanghuizen.
En dan is er de kost van het bewijs waarmee slachtoffers kunnen aantonen dat ze te lijden hadden onder huiselijk geweld. De slachtoffers moeten daar 50 lei voor neertellen, bijna 20 euro. Dat is veel voor Roemenen die gemiddeld maar 300 euro per maand verdienen. Een onderzoek van vierhonderd vrouwelijke slachtoffers toonde vorig jaar aan dat maar vijftig vrouwen alle nodige formaliteiten hadden vervuld om in aanmerking te komen voor opvang en advies. Slechts één van de vierhonderd vrouwen was een rechtszaak begonnen tegen de dader. Naast de kost van de procedure houden ook schaamte en angst veel vrouwen tegen.
In de Zuid-Roemeense gemeente Olt is het plaatselijk bestuur er vorige herfst wel mee begonnen vrouwen de kosten van de bewijzen terug te betalen. Actievoerders hopen dat andere gemeenten dat voorbeeld volgen.