Tokio krijgt oog voor India

Het oude beeld van India als een door armoede geteisterd land is aan het verdwijnen, analyseert Satoshi Matsuki, een Indiakenner die voor het Japanse ministerie van Buitenlandse Zaken werkt. Japan begint India te beschouwen als een land met een hoog industrieel en investeringspotentieel.

Het volume van de handel tussen Japan en India is nog altijd verwaarloosbaar klein. Vorig jaar wisselden de twee landen voor 19,5 miljoen euro goederen en diensten uit. India is Japans 14de handelspartner. Zelfs een klein en arm land als Cambodja komt in de ranglijst nog voor India.

De Japanse ontwikkelingshulp aan India, een traditioneel glijmiddel voor economische betrekkingen, bedroeg in 2002 wel al 91 miljoen euro. Alleen China krijgt nog meer steun uit Japan. De deregulering van de Indiase economie, de Indiase faam op het vlak van informatie- en communicatietechnologie en de aantrekkingkracht van een markt van meer dan een miljard mensen krijgen Japanse beleidsmakers en de zakenwereld langzaam in hun ban. Een snelle groei - economen gaan voor de voorbije twaalf maanden uit van een groeicijfer van 7 procent - maakt het plaatje nog mooier.

In oktober lanceerde de Japanse informaticagigant Fujitsu met twee Indiase bedrijven een joint venture voor de productie van software in Bangalore, het Indiase Silicon Valley. Honda heeft al langer voet aan de grond gezet in India. Hero Honda, ook een Indiaas-Japanse joint venture, produceerde vorig jaar 1,68 miljoen motorfietsen. India is na China de grootste motorfietsenmarkt ter wereld. Nu worden er elk jaar al meer dan vijf miljoen stuks verkocht, en dat aantal zou tegen 2010 nog eens verdubbelen. India heeft een veel groter potentieel dan China, verklaarde Hero Honda-directeur Akio Kazusa in december. Het bedrijf heeft een nieuwe onderzoeksafdeling opgezet om speciaal voor de Indiase markt nieuwe modellen te ontwikkelen. Ook Isuzu, een andere motorfietsfabrikant, ziet India uitgroeien als een belangrijk productiecentrum. Nu concentreren we ons nog op China en Thailand, zegt Tad Ioka, een woordvoerder van Isuzu. Maar binnen twee jaar verschuift onze focus naar India.

Ook de Indiase elektronicamarkt wordt in Japan veelbelovend geacht. In 2002 werden in India bijvoorbeeld acht miljoen tv-toestellen verkocht, nauwelijks minder dan in Japan. De rijke toplaag in India wordt snel groter. In 1999 waren naar schatting drie miljoen Indiase gezinnen die zich dure wagens en exclusieve pc’s konden veroorloven; tegen 2005 zou dat aantal verdubbelen.

Economen waarschuwen wel voor overdreven optimisme. Volgens Yoshie Shimane van het Japanse Instituut voor Ontwikkelingseconomieën zullen Japanse bedrijven niet zo snel kunnen doordringen op de Indiase markt als in de jaren 80 in Zuidoost-Azië. De Indiase bedrijven zullen volgens haar voor meer weerwerk zorgen. Toch gelooft ook Shimane dat de toekomst Japan toelacht in India.

Omgekeerd groeit ook de interesse van India voor Japan. Het leeuwendeel van de Indiase export gaat naar de VS en West-Europa, maar volgens Shimane beginnen meer en meer Indiase bedrijven strategieën te ontwikkelen voor de Japanse markt. Voor sommige sectoren ligt dat voor de hand. Japan is bijvoorbeeld na de VS de grootste softwaremarkt in de wereld.

Ook de diplomatieke relaties tussen de twee landen krijgen meer gewicht. India en Japan werken onder meer samen om te worden erkend als permanente leden van de VN-Veiligheidsraad. De twee landen hebben elkaar nodig, oordeelt professor Perma Galpo, een expert voor Zuid-Azië aan de universiteit van Gifu. Galpo wijst erop dat de betrekkingen tussen Japan en India veel minder belast worden door het recente verleden dan de relaties tussen Japan en Oost-Azië. De commerciële banden met die landen zijn veel belangrijker, maar de erfenis van de Japanse kolonisatie van de regio voor de Tweede Wereldoorlog zorgt nog altijd voor wrijvingen.