Trekvogels brengers van onheil in Mongolië

“Die vogels zijn slecht”, zegt Oranchimeg, “we proberen ze koste wat het kost van ons erf te houden”. De kippenhoudster heeft 4500 kippen geïmporteerd uit Rusland en China en verkoopt zowel het vlees als de eieren, wat haar op de markt van Ulaanbataar 350 euro per dag oplevert. De kippen blijven de hele tijd binnen, in krappe kooitjes onder kunstmatige verlichting, om contact met trekvogels te vermijden.

Het water op de boerderij is afkomstig van een nabijgelegen meertje en dat baart Oranchimeg zorgen. “Ik zag op een televisiespotje van het ministerie van Landbouw dat wilde vogels het virus ook via hun uitwerpselen in water kunnen verspreiden. Ik volg de gezondheid van mijn kippen nauwgezet en geef ze elke drie maanden een vaccinatie in samenwerking met mensen van de Veterinaire Dienst”.

Professor D. Otbonbataar, directeur van een centrum dat zich bezighoudt met in de natuur voorkomende infectieziekten, heeft het H5N1-virus zich aangepast aan zijn omgeving, zodat het zich nu ook langs water kan verspreiden. “Het water op zijn beurt beïnvloedt het sociale gedrag en de migratiepatronen van sommige trekvogels. Het is belangrijk de ecologische strategie van het virus te begrijpen, om eventuele epidemieën te kunnen controleren”.

“In Rusland en Kazachstan is contact tussen pluimvee en trekvogels aan open waterreservoirs de belangrijkste bron van besmetting”, weet professor J. Bekochir van het Mongoolse ministerie van Landbouw. In Mongolië en de buurlanden Rusland en China werden al in 2005 grote hoeveelheden dode trekvogels gevonden, wat erop wijst dat het H5N1-virus zijn natuurlijke habitat in Zuidoost-Azië heeft verlaten om de wereld te gaan veroveren.

Waar men in Mongolië echt wakker van ligt, is de gedachte dat het virus zou kunnen overspringen op paarden. Het Mongoolse paard is onderwerp van nationale verering en geldt in de geschiedschrijving als trouwe bondgenoot van Dzjengis Khan op zijn Aziatische veroveringstochten. Virologen hebben ontdekt dat de receptoren voor het virus bij paarden en vogels niet zoveel verschillen. Mongolië onderzoekt dat verder met steun van Japan en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de VN (FAO).

Het scenario bezorgt professor Otgonbaatar nu al slapeloze nachten. “De trekvogels en onze paarden delen dezelfde waterbronnen en dus bestaat er een risico op besmetting. We rekenen op geld van internationale donoren om de meren die voor de paarden belangrijk zijn extra in de gaten te houden”.

Ook mensen lopen kans op besmetting met H5N1. De vogelgriep besmette 253 personen in een tiental landen, in 153 gevallen met een dodelijke afloop.