Vlaanderen heeft oog voor "land grabbing" in Zuiden

De plenaire vergadering van het Vlaams Parlement keurde deze week de resolutie betreffende de negatieve gevolgen van grootschalige landpacht in het Zuiden goed. Multinationals, beleggingsfondsen, buitenlandse regeringen of binnenlandse investeerders kopen enorme stukken landbouw­grond op in ontwikkelingslanden, of sluiten er zeer langlopende pachtcontracten af. In sommige gevallen gaat het om goede akkoorden waar de lokale bevolking en economie van profiteren, veel vaker gaat het om ‘land grabs’ met een groot onevenwicht in het akkoord ten nadele van de lokale bevolking.

Kleinschalige overlevingslandbouw

De Vlaamse parlementsleden Marc Hendrickx en Karim Van Overmeire (N-VA), Jan Roegiers en Fatma Pehlivan (sp.a), Sabine Poleyn, Ludwig Caluwé en Ward Kennes (CD&V) verduidelijken dat zij ontwikkelingslanden niet willen reserveren voor kleinschalige overlevingslandbouw.

“Een hogere productiviteit en betere markttoegang kan het best gerealiseerd worden door een combinatie van familiale landbouw en duurzame, grootschalige en marktgerichte landbouw”, luidt het. Daarvoor achten zij een duidelijk kader voor de exploitatie van landbouwgrond noodzakelijk.

Rol van Vlaanderen

Vlaanderen is dan wel geen grote speler op het internationale toneel, maar deze parlementsleden zijn overtuigd dat Vlaanderen in deze problema­tiek toch een rol van betekenis kan spelen. Zo is ons partnerland Mozambique volgens de Verenigde Naties en de Wereldlandbouw- en voedselorganisatie FAO sterk gevoelig voor ‘land grabbing’. Bovendien importeert Vlaanderen grote hoeveelheden landbouwproducten uit het Zuiden.

Het Vlaams Parlement schaart zich achter hun pleidooi aan het adres van de Vlaamse regering om de onderhandelingsmogelijkheden en wetgeving inzake grondrechten van partnerlanden van de Vlaamse ontwikkelingssamenwerking te versterken en de onderhandelingsmogelijkheden van die landen met buitenlandse investeerders te versterken. Bovendien moeten zowel de partnerlanden als de buitenlandse investeerders opgeroepen worden tot het stimuleren van investeringen die een gezond evenwicht tussen commerciële, ecologische en sociale belangen bewerkstelligen.

Standaardovereenkomsten grondverwerving

De Vlaamse regering zou de lokale bevolking mee helpen beschermen door partnerlanden te vragen het begrip free, prior and informed consent van autochtone volkeren te erkennen en beter toe te passen. Deze landen, en bij uitbreiding de VN en FAO, moeten aangezet worden om in standaardovereenkomsten voor grootschalige grondverwerving te voorzien.

Bij het toewijzen van Vlaamse ontwikkelingshulp voor landbouwprojecten zou een duurzaam landbouwbeleid en respect voor de lokale boeren in de toekomst mee in overweging moeten worden genomen. Tot slot moet Vlaanderen volgens de resolutie deze handelswijzen ook uitdragen in internationale stellingnames en de problematiek aankaarten bij de EU en de VN-instellingen