VN diep verdeeld over homohuwelijk

Secretaris-generaal Kofi Annan gooide zelf de knuppel in het hoenderhok. Half januari stuurde hij een circulaire naar de 14.000 VN-werknemers. Daarin stelde hij dat de VN zich voor de definitie van ‘familiestatus’ van werknemers - belangrijk voor het toekennen van voordelen als de terugbetaling van medische kosten, studiebeurzen en pensioenrechten - zullen baseren op de wetten van het land van herkomst. Een werknemer uit een land dat het homohuwelijk erkent, zou voor zijn huwelijkspartner van hetzelfde geslacht voortaan dus ook binnen de VN kunnen rekenen op de gewone voordelenset voor huwelijkspartners.

Momenteel bestaat het homohuwelijk alleen in Nederland en België. Maar ook Noorwegen, Zweden, Denemarken, Finland, Frankrijk, Australië, Canada en Nieuw-Zeeland kennen een of andere vorm van geregistreerd partnerschap en ook werknemers uit deze landen zouden zich op voordelen kunnen beroepen.

Met de administratieve aanpassing overschrijdt Annan zijn bevoegdheid, vindt de 56-koppige Organisatie van de Islamitische Conferentie (OIC). Ze wordt daarin bijgetreden door het Vaticaan en een reeks landen uit de katholieke invloedssfeer. De Europese Unie daarentegen vindt dat het beslissingsrecht van Annan als hoofd van de VN-administratie niet in vraag mag worden gesteld. De Verenigde Staten, die intern verdeeld zijn over het homohuwelijk, houden zich afzijdig.

Volgens het OIC heeft de secretaris-generaal niet het recht om administratieve beslissingen te nemen zonder de goedkeuring van de Algemene Vergadering. Die heeft zich niet uitgesproken over een verandering van de manier waarop de organisatie het begrip ‘familie’ definieert. Het budgettaire comité kan de kosten verbonden aan de nieuwe regeling daarom niet goedkeuren, vindt het OIC. De organisatie dreigt daarmee impliciet met een tegenstem tegen elke poging om homo- of lesbiennepartners van VN-werknemers VN-voordelen toe te kennen.

Maandag kreeg de beslissing van Annan ook open kritiek van VN-afgevaardigden uit diverse islamitische landen, waaronder Indonesië, Pakistan, Syrië, Koeweit, Egypte, Saudi-Arabië, Tunesië, Sudan, Bangladesh en Turkije. In naam van de Heilige Stoel verklaarde Joseph Klee dat familiestatus niet louter een administratieve zaak is. Het Vaticaan vindt dat Annan ‘geregistreerde partnerschappen’ gelijkstelt aan ‘familie’. Dat staat volgens hen in conflict met de manier waarop de Universele Verklaring van de Rechten van de Mens, zelf een VN-document, het begrip familie interpreteert. Het Vaticaan vindt het voorstel ook in tegenspraak met de algemene aanvaarding van het huwelijk als een verbintenis tussen man en vrouw.

Uit andere landen komt applaus. Het draait er niet om of lidstaten al dan niet instemmen met een bepaalde familiemodel of relatievorm. De vraag is of de VN ook in de toekomst nationale normen als basis moeten nemen. En het antwoord is ja. Familiegebruiken berusten op de diepst gewortelde culturele, sociale en religieuze waarden, dus hoe zouden de verschillende leden van de VN een enkele definitie kunnen hanteren?, vindt Jerry Kramer uit Canada, die ook in naam van Nieuw Zeeland sprak.

Vorig jaar riepen VN-werknemers hun werkgever nog op om het voorbeeld van de Wereldbank te volgen. Die geeft partners van hetzelfde geslacht de volledige set voordelen.

Het lijkt waarschijnlijk dat de discussie over homorechten ook weer op tafel zal komen binnen de VN-Mensenrechtencommissie, die maandag begon aan een bijeenkomst van vijf weken in Genève.