VN voorzichtig positief over besnijdenis als middel tegen aids

De Amerikaanse professor Robert Bailey van de universiteit van Illinois was een van de vurigste pleitbezorgers van besnijdenis als nieuw wapen in de strijd tegen aids. “Stel dat er een geneesmiddel of vaccin was met dezelfde efficiëntie, dan zouden internationale donoren en agentschappen staan vechten om het als eerste beschikbaar te maken, jaren geleden al”, zei Bailey op de conferentie in Sydney.
Bailey leidt momenteel een onderzoek in Kenia dat volgt op een veelbesproken studie in het Zuid-Afrikaanse Orange Farm. Onderzoekers volgden er 3274 mannen waarvan sommige besneden waren en andere niet. Na achttien maanden doken er twintig hiv-besmettingen op bij de besneden mannen en 49 in de niet-besneden groep, wat neerkomt op een beschermingsratio van 60 tot 75 procent. De resultaten in Kenia en Uganda gaan dezelfde richting uit.
De Wereldgezondheidsorganisatie riep begin maart een panel van experts samen om de resultaten te bespreken. De experts kwamen tot de conclusie dat besnijdenis erkend moet worden als een belangrijk bijkomend middel om de verspreiding van het aidsvirus onder mannen met heteroseksuele contacten te verminderen. “De aanbevelingen zijn een stap vooruit in de aidspreventie”, zei de directeur van het aidsdepartement van de WGO, Kevin De Cock.
Het wegsnijden van de voorhuid van de penis is een eenvoudige chirurgische ingreep die 2300 jaar voor Christus al werd uitgevoerd in het oude Egypte. Twintig procent van de mannen in de wereld is besneden, 67 procent daarvan woont in Afrika, vooral in West-Afrika. De aidsepidemie neemt in West-Afrika veel minder dramatische proporties aan dan in zuidelijk Afrika, wat een causaal verband tussen besnijdenis en minder besmettingen lijkt te bevestigen.
De WGO schat dat het toegankelijk maken van besnijdenis in landen waar dat niet gebruikelijk is, binnen twintig jaar 5,7 miljoen nieuwe aidsbesmettingen en 3 miljoen sterfgevallen kan voorkomen. Vooral landen in zuidelijk Afrika waar de ziekte meestal door heteroseksueel vaginaal geslachtsverkeer wordt doorgegeven, krijgen de raad besnijdenis toegankelijker te maken. De gevolgen van besnijdenis voor de besmetting van vrouwen door mannen of bij homoseksuele seksuele betrekkingen moet volgens de WGO nog verder worden onderzocht.
De VN-organisatie houdt tegelijk een slag om de arm. Besneden mannen mogen niet denken dat ze immuun zijn tegen de ziekte, andere vormen van preventie zoals het gebruik van condooms blijven nodig. De WGO wil ook niet dat de extra inspanningen voor besnijdenis ten koste gaan van de programma’s om aidsremmende geneesmiddelen een zo wijd mogelijke verspreiding te geven.
“Maar de mensen willen deze ingreep”, repliceert Bailey. “Wanneer ze niet in een ziekenhuis terechtkunnen, gaan ze te rade bij ongekwalificeerde genezers die de situatie uitbuiten. We moeten voor de nodige capaciteit zorgen en de ingreep veilig en goedkoop maken.”
Baileys onderzoek in Kenia heeft uitgewezen dat er bij “traditionele” besnijdenissen 35 procent kans op complicaties bestaat. In de slecht uitgeruste ziekenhuizen Keniaanse Bungoma-district is de kans op complicaties nog altijd 18 procent. Door het gebruik van het juiste steriele materiaal kunnen de complicaties tot 1,7 procent worden teruggebracht, zegt Bailey.