VS laten Vietnam wachten aan WHO-deur

In 1995 formeel kandidaat voor WHO-lidmaatschap, in 2002 serieus begonnen aan de onderhandelingen, en in 2005 lid? Voorlopig zit een snel happy end er niet in. De Verenigde Staten kennen de Vietnamese mogelijkheden en begrijpen terdege dat we hun nieuwe voorwaarden niet inwilligen, zei de leidende Vietnamese onderhandelaar Ngo Quang Xuan dit weekend in een Vietnamese krant. Hij beschuldigde Washington van een gebrek aan goede wil.

Er is veel veranderd in Vietnam de afgelopen 15 jaar, maar nog steeds 69 procent van de Vietnamezen is boer. Het communistische land werd een markteconomie en trok buitenlandse investeringen aan - in 2002 voor meer dan 1,2 miljard dollar. Maar voor de VS volstaat dit niet voor WHO-lidmaatschap. De regering-Bush heeft het Zuidoost-Aziatische land onder druk gezet om subsidies af te schaffen en overheidsbedrijven te privatiseren, en nu zijn de gesprekken met onderhandelaars uit Washington afgebroken over wat volgens Vietnam nieuwe voorwaarden zijn die pas in deze onderhandelingsronde op tafel kwamen.

De niet-gespecificeerde nieuwe voorwaarden zijn niet het enige struikelblok. Vorige maand bekritiseerde de Amerikaanse onderhandelaar in Vietnam, Michael Marine, Vietnam omdat het een bilateraal handelsakkoord met de VS uit 2000 niet volledig zou uitvoeren.

Het Amerikaanse bedrijfsleven wil een overeenkomst die goed is voor de toekomst van Vietnam, niet alleen voor bedrijven als Citibank en AIG, maar ook voor het Vietnamese bedrijfsleven, zegt Adam Sitkoff, het hoofd van de Amerikaanse Kamer van Koophandel in Hanoi. De toetreding tot de Wereldhandelsorganisatie draait rond het creëren van een klimaat dat mensen zin geeft om te investeren en hun een veilig gevoel geeft om hun geld naar hier te halen.

Maar critici geloven dat de gevraagde veranderingen de poten wegzagen onder een van de meest succesvolle armoedebestrijdingprogramma’s ter wereld. In 1993 was 58 procent van de Vietnamezen arm, in 2002 was dat nog maar de helft, rapporteert de Britse hulporganisatie Oxfam. Volgens Oxfam wordt Vietnam in ruil voor WHO-lidmaatschap gedwongen om dubbel zo hard te snoeien in invoertarieven en subsidies als buurlanden zoals Thailand, de Filipijnen en Nepal, die al lid zijn.

Lid worden van de WHO staat gelijk met in een snelstromende rivier springen, in het donker en zonder roeispanen, zegt Steve Price-Thomas, de woordvoerder van Oxfam in Hanoi. Het is moeilijk zeker te weten wat er zal gebeuren. Maar essentieel als je springt, is dat je ervoor wil zorgen dat je een reddingsvest hebt, een zaklamp, enig idee waar je naartoe gaat, dat er geen rotsen uitsteken en zo verder.

Oxfam gelooft dat Vietnam op zijn eigen voorwaarden moet toetreden tot de WHO. Een geleidelijke overgang naar een markteconomie heeft Vietnam geholpen de tweede rijstexporteur ter wereld te worden, en Oxfam vreest dat als het land zijn rijstboeren niet kan beschermen, zij hard getroffen zullen worden bij de toetreding. (ADR/PD)