VS plannen apart militair commando voor Afrika

Afrika was tot nu toe een continent dat drie Amerikaanse militaire hoofdkwartieren onder elkaar hadden verdeeld. Het grootste deel werd opgevolgd door EUCOM, het Europese hoofdkwartier in Duitsland. Egypte, Soedan en de Hoorn van Afrika vielen onder bij CENTCOM, de commandocentrale voor het Midden-Oosten en Centraal-Azië. De Afrikaanse eilanden in de Indische Oceaan ten slotte, vielen onder PACOM, het commando voor Azië en de Stille Oceaan.
Het nieuwe hoofdkwartier voor Afrika, AFRICOM, wordt voorlopig ook in Duitsland ondergebracht. Het plan is een onderdeel van de nieuwe defensiebegroting die de Amerikaanse president George W. Bush volgende week aan het Congres voorlegt. Zowel de Democraten als de Republikeinen zijn gewonnen voor het nieuwe hoofdkwartier, dat aangeeft dat het strategisch belang van Afrika in de ogen van het Pentagon is toegenomen.
Twintig procent van de fossiele brandstoffen die de VS uit het buitenland importeren, komt uit West-Afrika. Dat aandeel bedroeg vijf jaar geleden nog vijftien procent en zal tegen 2015 nog stijgen tot vijfentwintig procent. Afrika is bijzonder rijk aan grondstoffen en de industrielanden krijgen de laatste tijd af te rekenen met China als concurrerende opkoper van de bodemrijkdommen.
Het Pentagon ziet Afrika ook door de lens van de “oorlog tegen het terrorisme”, die tegenwoordig “de lange oorlog” heet. “Een Afrikaans commando is van vitaal belang om onze relaties met de Afrikaanse landen te versterken en er voor te zorgen dat ze niet het theater worden van aanvallen tegen de VS”, zo verklaarde de Democratische senator Russell Feingold, die voorzitter is van de subcommissie voor Afrika.

Black Hawk

Sinds het incident waarbij een Amerikaanse “Black Hawk” helikopter werd neergeschoten in Somalië en 18 inzittenden om het leven kwamen zijn de VS erg terughoudend geworden met de inzet van militairen op het terrein. Ze beperken zich meestal tot logistieke en financiële steun. De aanslagen van 11 september hebben daar een begin van verandering in gebracht.
Camp Lemonier in de voormalige Franse kolonie Djibouti vormt met tussen 1500 en 1900 militairen het zwaartepunt van de Amerikaanse militaire aanwezigheid in Afrika. Ze moesten in het verleden ingrijpen na terroristische aanslagen in Jemen, Somalië, Kenia en Tanzania. Vanuit Djibouti steunden de VS ook het Ethiopische offensief in Somalië waarbij Unie van Islamitische Rechtbanken van de macht werd verdreven.
De VS spenderen ook miljoenen dollars aan opleidingen en wapens in het kader van het Trans-Saharan Counterterrorism Initiative (RSCI). Het Congres zette voor de volgende zes jaar 500 miljard dollar opzij voor steun aan Algerije, Tsjaad, Mali, Mauritanië, Niger, Senegal, Nigeria en Marokko, omdat in die landen mogelijk cellen van al-Qaeda actief zijn.
Al die activiteiten alsook de steun aan de Afrikaanse Unie komen met AFRICOM voortaan onder een hoed. Het voorstel voegt een hooggeplaatste vertegenwoordiger van het Ministerie van Buitenlandse Zaken aan het commandocentrum toe, naar verluidt om te vermijden dat de Amerikaanse aanwezigheid in Afrika te zeer een militair karakter zou krijgen.
“Ons militair engagement moet worden ingebed in een bredere inspanning op het vlak van diplomatie, ontwikkelingshulp, goed bestuur en mensenrechten”, zegt Afrikakenner Jennifer Coke van het Centre for Strategic and Internationale Studies in Washington.