VS proberen tegenstand voor FTAA-top in Miami te elimineren

De FTAA moet de grootste vrijhandelszone ter wereld worden, van Alaska tot
Vuurland, en is gebaseerd op het reeds bestaande Noord-Amerikaanse
Vrijhandelsverdrag NAFTA. De VS willen de onderhandelingen graag tegen het
einde van dit jaar rond krijgen, maar stuiten op verzet onder aanvoering van
Brazilië. Dat land voelt zich gesterkt door de eensgezindheid waarmee
ontwikkelingslanden op de ministerconferentie van de
Wereldhandelsorganisatie (WHO) in Cancún bleven hameren op een reductie van
de landbouwsubsidies in het noorden, alvorens verdere toegevingen te doen.

Brazilië dringt aan op een soort van “FTAA light” en wil de dossiers
patentrecht, copyrights, investeringsregels en openbare aanbestedingen
overlaten aan de WHO. De VS weigeren in te gaan op de eis van het Zuiden om
hun concurrentievervalsende landbouwsubsidies af te bouwen. De Amerikaanse
boeren zien dat niet zitten omdat hun Europese en Japanse collega’s niet tot
gelijkaardige toegevingen worden gedwongen.

Washington probeert nu het Latijns-Amerikaanse verzet te breken door met
zoveel mogelijk landen bilaterale akkoorden af te sluiten en Brazilië te
isoleren. Met Mexico en Chili bestaan al handelsovereenkomsten, met de
Centraal-Amerikaanse landen zijn onderhandelingen aan de gang en met Peru en
Colombia zijn onderhandelingen aangekondigd. Mogelijk volgen in Miami
Ecuador, Panama en Bolivia.

Toch blijft Brazilië voor Amerikaanse ondernemers de interessantste markt.
“Ze zien Brazilië als het kroonjuweel van Latijns-Amerika”, zegt Sarah
Anderson van het Institute for Policy Studies in Washington “Al die
bilaterale verdragen moeten Brazilië in een hoekje drijven. Niemand is echt
geïnteresseerd in een handelsverdrag met een klein land als Panama”.

De Amerikaanse toponderhandelaar Robert Zoellick heeft nog andere
strategieën om de weerstand voor Miami te breken. Zo organiseerde hij eerder
een mini-ministerconferentie waarop vooral VS-gezinde landen waren
uitgenodigd. Verder mobiliseerde hij de Latijns-Amerikaanse zakengemeenschap
in de VS om de regeringen in hun thuisland onder druk te zetten. “De
toekomst van ons continent hangt af van de bereidheid vrije markten,
economische kansen en democratie te genereren”, zei Zoellick op een
vergadering met leden van de Latino Coalition for Free Trade.

Critici vrezen dat het vrijhandelsverdrag een bedreiging gaat vormen voor de
lokale beslissingsmacht. Daarom wantrouwen ze de VS-programma’s voor
“capacity building”, die onderhandelaars in partnerlanden wegwijs moeten
maken in het internationale handelsrecht maar hen tegelijk indoctrineren met
Amerikaanse posities.

“Er zijn onvoldoende mogelijkheden om een beleid te formuleren dat is
geworteld in de noden van de mensen”, meent Tony Clarke van het in Ottawa
gebaseerde Polaris-instituut. “Telkens wanneer een sociale of ecologische
maatregel wordt voorgesteld, moet worden nagegaan of hij strookt met de
vrijhandelsbepalingen”.