VS-rapport klaagt gebrek godsdienstvrijheid in moslimlanden aan

Iran, Irak, Saudi-Arabië, Cuba, Laos, Vietnam en Noord-Korea krijgen het verwijt dat ze religieuze minderheden vervolgen. In Pakistan, Sudan, India, Centraal-Azië en Nigeria worden ernstige problemen gesignaleerd. Eerder uitzonderlijk is dat ook Israël wordt verweten niet-joodse minderheden van moslims, druzen en christenen aan verschillende vormen van discriminatie te onderwerpen, waarvan sommige een sterke religieuze inslag hebben. Heel wat Palestijnen kunnen hun gebedsoorden niet meer bereiken omdat de bezette gebieden hermetisch zijn afgegrendeld, aldus het rapport.

De Amerikaanse ambassadeur voor Internationale Godsdienstvrijheid, John Hanford III, noemde die vrijheid een belangrijk wapen in de strijd tegen het terrorisme en essentieel om een strijd tussen beschavingen te voorkomen. Elf september heeft laten zien hoe godsdienst kan worden misbruikt, zei Hanford, Waar godsdienstvrijheid wordt beschermd en gewaardeerd is er voor geweld op basis van religieuze verschillen geen rechtvaardiging.

Moslimorganisaties in de Verenigde Staten vinden dat het rapport opvallend mild is voor de toestand in de VS. Het zou interessant zijn de auteurs van het rapport ook de Verenigde Staten te laten evalueren, zegt Jason Erb van de Raad voor Amerikaans-Islamitische Relaties. (CAIR). Systematische discriminatie van moslims door de overheid is er volgens Erb niet, maar in het dagelijkse leven wordt discriminatie wel getolereerd.

Het rapport over religieuze vrijheden is het resultaat van een wet uit 1998 waarmee parlementsleden van christelijk rechts iets wilden doen tegen de vervolging van christenen in moslimlanden en communistische staten. Oorspronkelijk waren er ook automatische economische sancties voorzien, maar die verplichting werd door de regering van voormalig president Bill Clinton geschrapt. De wet werd afgezwakt om de handelsbelangen in China en Saudi-Arabië niet in gevaar te brengen. Niettemin kan de huidige regering van president George W. Bush toch beslissen economische sancties te nemen tegen landen die in het rapport worden genoemd.

Het rapport verdeelt de zondaars tegen de godsdienstvrijheid in vijf categorieën, gaande van totalitaire regimes tot Europese regeringen die bepaalde religieuze stromingen ten onrechte zouden stigmatiseren als sekte. Tot de eerste categorie behoren Birma, China, Laos, Noord-Korea en Vietnam. Tot voor kort hoorde ook Afghanistan erbij, maar met de val van het Talibanregime is de situatie aanzienlijk verbeterd, zo stellen de VS met voldoening vast.
De tweede categorie zijn vooral moslimlanden die zich vijandig opstellen tegenover religieuze minderheden, zoals Iran, Irak, Pakistan, Saudi-Arabië, Sudan en de Centraal-Aziatische republieken Turkmenistan en Oezbekistan. In Irak worden Sjiïtische moslims systematisch vervolgd, alsook Assyriërs en Chaldeeuwse christenen, aldus het rapport, en in Saudi-Arabië is godsdienstvrijheid onbestaande. Pakistan krijgt het verwijt religieuze minderheden onvoldoende te beschermen, gegeven recente aanslagen op christelijke kerken.

Ook Bangladesh, Wit-Rusland, Egypte, Georgië, Guatemala, India, Indonesië en Nigeria zouden te weinig ondernemen tegen discriminatie, al krijgt Egypte een pluim voor de betere behandeling van de Koptische christenen. Brunei, Eritrea, Israël, Jordanië, Maleisië, Moldavië, Rusland en Turkije worden genoemd in de vierde categorie van landen waar het beleid of de wetgeving aanleiding geeft tot discriminatie.

Sommige verwijten uit categorieën drie en vier zijn ook van toepassing op de situatie van moslims in de Verenigde Staten, aldus Erb. Politiebewaking en officieus geweld tegen minderheden - beide behorende tot categorie één - zijn in de VS niet ongewoon. Moslims hebben na 11 september het stigma gevaarlijk gekregen, zegt Erb. Sindsdien worden van reizigers uit moslimlanden vingerafdrukken genomen en infiltreert de FBI in moskeeën. De misbruiken zijn hier niet zo erg als in veel landen in het rapport, maar er zijn zeker interessante parallellen te trekken.