Wetenschappers leggen oor te luisteren op oceaanbodem

De Canada Foundation for Innovation, een onderzoeksfonds dat geld krijgt van de Canadese overheid, gaat 20,8 miljoen euro investeren in het Ocean Tracking Network. Nog eens 80 miljoen euro moet van andere partners komen. Het netwerk moet op termijn toelaten continu data te verzamelen over een miljoen vissen en “gaat de manier waarop de mariene wetenschap werkt radicaal veranderen”, zegt John O’Dor van de Universiteit van Dalhousie in het Canadese Nova Scotia.
Het netwerk bestaat uit akoestische ontvangers ter grootte van een kleine sportzak die met 200 kilogram zware treinwielen op de zeebodem worden verankerd. Vijftig tot 200 ontvangers worden in een lange lijn geplaatst over een afstand tot 50 kilometer. Ze vormen zo een “luistergordijn” dat toelaat de gegevens te registreren van vissen waar een zendertje werd ingeplant. Ze verzamelen ook informatie over de watertemperatuur, het zoutgehalte, stromingen en in de toekomst ook over de hoeveelheid plankton in het water.
De zendertjes die bij vissen worden ingeplant variëren in omvang van de grootte van een amandel tot die van een 1,5-voltbatterij. Langs de noordwestkust van de Verenigde Staten werden 7000 zendertjes ingeplant om er het luistergordijn van het Pacific Ocean Shelf Tracking Network te testen.

Jonge zalmen

Dat onderzoek leverde al onverwachte informatie op. Zo blijkt dat de sterfte bij jonge zalmen erg hoog ligt in de wateren langs de kust en niet alleen in de rivieren waarin ze geboren worden, zoals eerder werd aangenomen. Uit de beweging van witte haaien langs de kust van Californië kon dan weer worden afgeleid dat de roofvissen favoriete visplekken hebben waar ze het merendeel van hun prooi vangen. Uit de gegevens kan worden afgeleid hoe groot een marien natuurgebied zou moeten zijn om de soort doeltreffend te beschermen.
De wetenschappers willen een eerste bijkomend luistergordijn aanleggen in de Atlantische Oceaan, van Halifax aan de oostkust van Canada tot aan de rand van het de continentale plaat. Er zijn ook gordijnen gepland in de zeeëngte tussen Florida en Cuba en tussen Cuba en het Mexicaanse schiereiland Yucatan. Aan de andere kant van de Atlantische Oceaan is een luistersysteem gepland in de Straat van Gibraltar. Langs de kust van Australische is al een netwerk in aanbouw.
De nieuwe meetinfrastructuur moet een nieuw licht werpen op het lot van enkele fel bedreigde vissoorten, zoals de Noordelijke Blauwvintonijn die in Japan erg gegeerd is als sushi en dreigt uit te sterven in de Atlantische Oceaan en de Middellandse Zee.
De Canadezen zijn bijzonder geïnteresseerd in de kabeljauw die in de jaren negentig zo goed als verdween hun de oostelijke kustwateren. Vissers signaleren onlangs weer grote concentraties kabeljauw en het meetsysteem moet duidelijk maken of het gaat om verschillende populaties dan wel om één groep die zich verplaatst.