Zakendoen in zuidelijk Afrika is hindernissenkoers

Instabiele wisselkoersen, misdaad en corruptie, een gebrek aan marktinformatie, gecompliceerde douaneprocedures en onzekerheid over de regelgeving: dat zijn de belangrijkste hinderpalen volgens de opiniepeiling. De resultaten werden donderdag in Johannesburg voorgesteld.

Volgens Cader Sayed-Hossein, de vice-president van de ASCCI, kunnen kleine stappen in de goede richting tot veranderingen leiden die elkaar versterken en “een proces op gang brengen dat niet meer te stuiten is”.

De Zuid-Afrikaanse dominantie op de regionale markten is een bijkomend en apart struikelblok op de weg naar een gemeenschappelijke markt in de SADC. Tenminste, volgens het Zuid-Afrikaans Instituut voor Internationale Aangelegenheden (SAIIA). Zuid-Afrika, verreweg de grootste economie in Zuidelijk Afrika, heeft zijn markt geopend voor ondernemingen uit de regio, maar toch steeg het Zuid-Afrikaanse aandeel in de SADC-handel tussen 1995 en 2000 tot ongeveer 80 procent. Dat zou volgens het SAIIA sommige andere regeringen kunnen doen aarzelen bij het slechten van handelsbarrières - de angst is groot dat weinig bedrijven zullen opkunnen tegen de concurrentie uit Zuid-Afrika.

Met sommige SADC-landen is handel drijven moeilijker dan met andere. Het onderzoek van de ASCII liet niet toevallig vier relatief grote SADC-landen buiten beschouwing: Angola, de Democratische Republiek Congo (DRC), Zimbabwe en Tanzania. Die drie eerste kampen met problemen die normaal handel drijven moeilijk maken. De peiling keek alleen naar negen van de 13 huidige lidstaten: Botswana, Lesotho, Malawi, Mauritius, Mozambique, Namibië, Zuid-Afrika, Swaziland en Zambia.

De politieke situatie in de DRC is labiel; er wordt nog altijd letterlijk gevochten om de rijke bodemschatten. De betrokkenheid van verscheidene buurlanden maakt een spoedig einde van de conflicten onwaarschijnlijk. Sommige buitenlandse bedrijven hebben zich mee schuldig gemaakt aan de plundering van de natuurlijke rijkdommen van het land. Corruptie is een groot probleem.

Zimbabwe worstelt met politieke en economische problemen die hebben geleid tot de uitsluiting van het land uit het Britse Gemenebest (Commonwealth) en sancties tegen Zimbabwaanse politici. De landbouw is in elkaar gestuikt door de bezetting en onteigening van de grootste boerderijen in het land. Een hoge werkloosheid en hyperinflatie verergeren de situatie nog.

Ook Angola is voorlopig enkel aantrekkelijk voor de moedigste investeerders en handelaars, ondanks de grote olie- en diamantvoorraden in de ondergrond. Volgens de Amerikaanse mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch is er sprake van massale corruptie in de Angolese olie-industrie. Het Zuid-Afrikaanse Instituut voor Veiligheidsstudies stelt dat de bevolking twee jaar na het einde van de burgeroorlog nog altijd nauwelijks profiteert van de uitvoer van diamanten. (PD/ADR)