‘Hoelang blijven we geloven in “oplossingen” die problemen erger maken?’

Aanvaarden we de collectieve illusie dat we mensen niet aan een job en een dak boven hun hoofd kunnen helpen? Blijven we geloven dat de vraag naar destructieve drugs hier een oorzaak en geen gevolg van is? Jago Kosolosky reageert op het toenemende geweld vlak bij de redactie van MO* in Brussel.

MO*magazine wordt gemaakt in het Brusselse Sint-Gillis, waar midden februari in vier dagen tijd evenveel schietpartijen plaatsvonden. De sfeer is een stuk grimmiger geworden in de buurt van het Hallepoortpark, handig gelegen op de grens van twee van de zes Brusselse politiezones. Die achteruitgang belandde in een stroomversnelling om twee redenen.

Eerst en vooral waren er de pandemie en de bijbehorende financiële problemen die meer mensen op straat deden belanden. Dat een leven op straat leidt tot middelenmisbruik en niet omgekeerd liet Bruno Valkeneers, woordvoerder van de hulporganisatie Transit, eerder al optekenen in De Tijd: ‘De meeste mensen die op straat belanden zijn nog niet verslaafd. Pas nadat ze dakloos zijn geworden, beginnen ze te gebruiken om hun ellende te vergeten.’

Wie een verslaving op straat moet bekostigen, heeft weinig opties. Diefstal ligt voor de hand. Het aantal ingeslagen autoruiten lijkt niet meer bij te houden. Niet lang geleden zag ik vlakbij het kantoor van MO* nog een bestelwagen van bpost op klaarlichte dag leeggeplunderd worden.

Ten tweede was er de als politieactie vermomde mediacampagne van afgelopen zomer in en rond het Brusselse Zuidstation. Operatie Opkuis had een ‘waterbedeffect’. Problemen verdwenen niet maar verplaatsten zich, onder andere, naar de nabijgelegen Hallepoortwijk.

De voorstellen die vandaag op tafel worden gegooid zijn meer van hetzelfde: een cocktail van repressie, stigmatisering en struisvogelpolitiek.

De situatie valt intussen niet meer te negeren. Een collega wandelde onlangs verbaasd de redactie binnen. Ze had gezien hoe iemand gretig een leeg blikje uit een vuilnisbak viste. Blikjes vormen immers de ideale basis van een basepijpje. Hiermee kan je zowel ‘bruin’ (heroïne) als ‘wit’ (cocaïne) roken.

Het schaamteloze gedrag verraadt ook een verschuiving in de roesmiddelen zelf. In lijn met de iron law of prohibition werden de verboden middelen alleen krachtiger naarmate hun bestrijding werd opgevoerd. Producenten op de zwarte markt hebben er alle belang bij dat hun product zo verslavend mogelijk is om een afzetmarkt te garanderen. Ook willen ze dat de drug zo krachtig mogelijk is, mét een snelle uitwerking, zodat elke verkochte gram het meeste geld oplevert met de minste risico’s.

Dat verklaart de evolutie door de tijd: cocaïne in poedervorm moest baan ruimen voor crack, speed werd vervangen door (crystal) meth, en synthetische drugs zoals fentanyl of synthetische cannabis vonden hun weg naar de straat.

Ondanks deze veranderingen zijn de voorstellen die vandaag op tafel worden gegooid meer van hetzelfde: een cocktail van repressie, stigmatisering en struisvogelpolitiek. Het zijn “oplossingen” die aan populariteit winnen terwijl ze het probleem erger maken.

Op VRTNWS.be lees ik dat ‘er in Brussel veel samenkomt’. Er zijn ‘veel drugsverslaafden, veel daklozen, veel mensen zonder papieren.’ Zonder enige ironie volgt een citaat van Brussels minister-president Rudi Vervoort (PS): ‘Het is vandaag zeer duidelijk dat de drugshandel aan de basis ligt van het probleem’.

Aanvaarden we de collectieve illusie dat er niks gedaan kan worden om mensen aan een dak boven hun hoofd en een plek op de arbeidsmarkt te helpen? Blijven we geloven dat de vraag naar destructieve drugs hier een oorzaak en geen gevolg van is?

Dit commentaar werd als voorwoord geschreven voor het lentenummer van MO*magazine. Vind je dit artikel waardevol? Word dan proMO* voor slechts 4,60 euro per maand en help ons dit journalistieke project mogelijk maken, zonder betaalmuur, voor iedereen. Als proMO* ontvang je het magazine in je brievenbus én geniet je tal van andere voordelen.