Ook korte blootstelling aan luchtvervuiling kan al dodelijk zijn

Elk jaar sterven meer dan een miljoen mensen door een kortdurende blootstelling aan luchtvervuiling, zegt onderzoek in het medisch tijdschrift The Lancet. Minstens twee derde van die overlijdens zijn te betreuren in Azië.

Het onderzoek in The Lancet Planetary Health stelt dat kleine deeltjes luchtvervuiling inademen, zelfs al is dat maar enkele uren of dagen, resulteert in meer dan een miljoen vroegtijdige sterfgevallen per jaar.

De meerderheid daarvan vindt plaats in Azië en Afrika, en bijna een kwart (23 procent) in stedelijke gebieden.

Pieken in luchtvervuiling

De Wereldgezondheidsorganisatie (WHO) schat dat in totaal 7 miljoen mensen per jaar vroegtijdig sterven als gevolg van blootstelling aan luchtvervuiling, wat neerkomt op één op de acht sterfgevallen wereldwijd. Landen met een laag en gemiddeld inkomen worden het hardst getroffen.

Eerdere studies hebben zich ook al gericht op de gezondheidseffecten van langdurige blootstelling aan vervuiling in steden, maar frequente pieken in vervuiling door bijvoorbeeld een brand, stof of andere onregelmatige extreme luchtvervuiling werden maar zelden mee gerekend.

De onderzoekers van de School of Public Health and Preventive Medicine van Monash University in Melbourne (Australië) hebben voor hun onderzoek daarom specifiek gekeken naar overlijdens als gevolg van kortdurende blootstelling aan erg kleine deeltjes fijnstof, bekend als “PM2.5”. Ze onderzochten de cijfers tussen 2000 en 2019 in meer dan dertienduizend steden en dorpen over de hele wereld.

‘In tegenstelling tot eerdere studies die zich voornamelijk concentreren op langdurige blootstelling, werpt ons onderzoek licht op de onmiddellijke gevolgen van dagelijkse schommelingen in de luchtvervuiling’, zegt Yuming Guo, hoogleraar Milieugezondheid en Biostatistiek aan Monash University. ‘Daaruit blijkt een cruciale onoplettendheid in eerdere beoordelingen. Die hebben de sterftelast als een gevolg van PM2.5 met ongeveer een miljoen doden onderschat.’

Azië

Azië zou volgens de cijfers verantwoordelijk zijn voor ongeveer 65 procent van het wereldwijde sterftecijfer door kortstondige blootstelling aan PM2.5, Afrika voor 17 procent, Europa voor 12 procent en Noord- en Zuid-Amerika voor 6 procent.

De meeste overlijdens vielen volgens de gegevens in drukke, sterk vervuilde gebieden in Oost-Azië, Zuid-Azië en West-Afrika.

De meeste overlijdens vielen volgens de gegevens in drukke, sterk vervuilde gebieden in Oost-Azië, Zuid-Azië en West-Afrika. Het percentage sterfgevallen door kortstondige blootstelling aan fijnstofdeeltjes lag in Oost-Azië meer dan de helft hoger dan het wereldwijde gemiddelde.

De onderzoekers maakten voor hun studie eerst een schatting van de dagelijkse PM2.5-concentraties op wereldschaal. Vervolgens integreerden ze deze gegevens over luchtvervuiling met de bevolkingsdichtheid, sterftecijfers en het relatieve risico op sterfte als gevolg van luchtvervuiling.

‘Deze uitgebreide aanpak stelde ons in staat om nauwkeurig de sterftelast te berekenen die kan worden toegeschreven aan dagelijkse luchtvervuiling, van mondiaal tot lokaal niveau’, zegt Guo.

Hij verduidelijkt ook hoe de ernst van de luchtvervuiling in Azië en Afrika wordt verergerd door bevolkingsdichtheid.

‘Als deze twee factoren samenvallen, verergert dat de gezondheidsrisico’s, wat resulteert in een meer uitgesproken gezondheidsprobleem in deze gebieden’, zegt hij.

Burger, gemeenschap en overheid

Directe maatregelen om de luchtvervuiling tegen te gaan zijn noodzakelijk, maar volgens de onderzoekers is het ook cruciaal om de gezondheidseffecten van bestaande vervuiling te beperken. Ze pleiten voor individuele acties, betrokkenheid van de gemeenschap en overheidsbeleid.

‘Luchtvervuiling is een pandemie, en regeringen, maar ook de gezondheidssector, zijn traag geweest om in gang te schieten.’

‘Dit kunnen initiatieven zijn zoals de overstap op schone energie, het verbeteren van energie-efficiëntie en het implementeren van maatregelen om de uitstoot van voertuigen en industrie te beperken’, zegt Guo.

De onderzoekers zeggen dat verschillende strategieën effectief zijn om de gevolgen van luchtvervuiling voor de gezondheid te beperken, zoals het beperken van buitenactiviteiten tijdens periodes met veel vervuiling, het gebruik van luchtzuiveraars binnenshuis en het dragen van mondmaskers buiten.

Pete Baker, adjunct-directeur van het Global Health Policy Programme, zegt dat hij het eens is met de aanbevelingen en voegt er nog aan toe dat meer erkenning nodig is voor de invloed van luchtvervuiling op de gezondheid.

‘Het aantal sterfgevallen als gevolg van luchtvervuiling is duizelingwekkend en toch blijft het probleem onderbelicht, te weinig bestudeerd en gaat er te weinig geld naartoe’, zegt Baker. ‘Luchtvervuiling is een pandemie, en regeringen, maar ook de gezondheidssector, zijn traag geweest om in gang te schieten.’

Dit artikel is oorspronkelijk verschenen bij IPS-partner scidev.net.