Rivieren wereldwijd ernstig vervuild met geneesmiddelen

Meer dan driekwart van de onderzochte rivieren wereldwijd bevat zoveel concentraties van medicijnen dat die ‘potentieel toxisch’ zijn. Dat blijkt uit grootschalig onderzoek van meer dan tweehonderd rivieren.

Britse onderzoekers onderzochten 258 rivieren over de hele wereld, van de Theems in Londen tot de Amazone in Brazilië. De stalen werden onderzocht op de aanwezigheid van 61 geneesmiddelen, waaronder antibiotica, middelen tegen diabetes en cafeïne. Daaruit blijkt dat een kwart van de onderzochte locaties vervuild is met antibiotica, bètablokkers en allergiemedicijnen in potentieel schadelijke concentraties.

‘We weten nu al langer dan twee decennia dat geneesmiddelen hun weg vinden naar het aquatisch milieu, waar ze de biologie van levende organismen kunnen beïnvloeden’, zegt John Wilkinson, hoogleraar Milieu en Geografie aan de Universiteit van York. ‘Maar een van de grootste struikelblokken bij de aanpak van het probleem, is dat we niet erg representatief zijn geweest bij de monitoring van de vervuiling. Bijna alle gegevens waren gericht op een select aantal gebieden in Noord-Amerika, West-Europa en China.’

Overal ter wereld

Het nieuwe onderzoek, gepubliceerd in Proceedings of the National Academy of Science, is veel grootschaliger. Er werden stalen genomen in meer dan de helft van alle landen ter wereld. In 36 landen waren rivieren zelfs nooit eerder onderzocht op de aanwezigheid van geneesmiddelen. En de onderzochte plekken waren erg uiteenlopend: van een afgelegen inheems dorp in Venezuela waar geen moderne geneesmiddelen worden gebruikt, tot enkele zeer dichtstbevolkte steden, zoals Delhi, Lagos en Las Vegas.

Uit de studie blijkt dat farmaceutische vervuiling elk continent treft.

Uit de studie blijkt dat farmaceutische vervuiling elk continent treft. De onderzoekers vonden een sterke correlatie tussen de rijkdom van landen en de vervuiling met geneesmiddelen: armere landen blijken het meest vervuild. Dat heeft veel te maken met afvaldumping langs oevers, maar ook een gebrek aan waterzuivering rond farmaceutische bedrijven.

De meest vervuilde landen en regio’s blijken bovendien het minst onderzocht tot nog toe: Afrika ten zuiden van de Sahara, Zuid-Amerika en delen van Zuid-Azië.

De onderzoekers hopen dat er dankzij de monitoring strategieën ontwikkeld kunnen worden om de effecten van de verontreinigende stoffen te beperken.